Skírnir - 01.04.1988, Side 97

EYJÓLFUR KJALAR EMILSSON
Er fælingarstefnan mönnum
bjóðandi?
Öllum heilvita mönnum hrýs hugur við tilhugsuninni um kjarn-
orkustyrjöld.1 Enginn veit með vissu hverjar afleiðingar slíkrar
styrjaldar yrðu. Það veltur auðvitað á umfangi átakanna, en auk
þess eru margir óvissuþættir vegna þess að mannkynið hefur, sem
betur fer, litla reynslu af notkun kjarnorkuvopna í hernaði. Eitt er
þó víst: allsherjarkjamorkustríð2 hefði hrikalegar afleiðingar, svo
hrikalegar raunar að okkur er nær ókleift að gera okkur þær í hug-
arlund. Sumar getgátur vísindamanna benda til að allt að fjórðung-
ur mannkyns myndi liggja í valnum vegna sprengjuhöggs, hita og
geislunar. Annar fjórðungur illa særðra manna færist vegna skorts
á læknishjálp. Vera má að vegna svonefnds kjarnorkuvetrar sem
fylgdi í kjölfar sprenginganna féllu flestir þeirra sem eftir lifðu á
norðurhveli jarðar.3 Aðrir nefna þó lægri tölur, en öllum ber saman
um að mannfallið yrði óskaplegt.
Þó svo að allir óttist kjarnorkustyrjöld, greinir menn á um með
hvaða hætti best sé tryggt að slík styrjöld verði ekki háð. Sumir
virðast telja að því betur sem ríki er kjarnorkuvopnum búið, þeim
mun minni hætta sé á að slíkum vopnum sé beitt gegn því; hug-
myndin er sú að sá sem er ógnvekjandi sé óárennilegur og því verði
ekki á hann ráðist; engin hræðilegri ógnun sé þekkt en sú að hóta
því að varpa kjarnorkusprengjum á andstæðinginn, ef hann réðist
á mann. Þetta er fælingarstefnan í hnotskurn. Þessi stefna virðist í
raun viðtekin hjá báðum risaveldunum, og hún er hin opinbera
stefna Atlantshafsbandalagsins.4 Aðrir líta svo á að þegar tveir
stríðandi aðilar sem ráða yfir slíkum vopnum hugsa báðir á þennan
hátt - ef þetta er hyggileg stefna fyrir annan, þá er hún það senni-
lega líka fyrir hinn - þá leiði það óhjákvæmilega til kapphlaups sem
í sjálfu sér auki hættuna á kjarnorkustríði eða geri slíkt stríð