Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2014, Qupperneq 94

93
var ekki gert ráð fyrir afréttum
eða sameiginlegu beitilandi í mæl-
ingum kanadískra landmælinga-
manna. Í sjálfsævisögu sinni segir
Erlendur Guðmundsson, sem flutt-
ist frá Íslandi til Kanada árið 1899,
að honum hafi brugðið við að sjá
svo mikið fé í bæjarlandi Gimli-
bæjar. Honum hafi þá verið tjáð
að landnemarnir nýttu bæjarland-
ið, sem hafði verið rutt til að rýma
fyrir byggð, sem eins konar afrétt.
Þaðan væri fénu safnað á haustin og
það skilið í réttum eins og í íslenskri
sveit.19 Árið 1901 hafði fjáreign
Ný-Íslendinga enn aukist en þá
voru skráðar 4315 kindur í sveitar-
félaginu Gimli. Til samanburðar
má nefna að í næsta sveitarfélagi
fyrir sunnan, St. Andrews, sem var
byggt fólki af ýmsum uppruna, voru
einungis 400 kindur sama ár.20
önnur vísbending um mikilvægi fjárræktar í Nýja-Íslandi um aldamót-
in 1900 voru fjölmargar óskir landnemanna til ættingja og vina á Íslandi
um kamba og rokka og jafnvel íslenskar kindur, en mörgum þótti kanadíska
gerðin af þessum verkfærum og fjárkynið ómögulegt (mynd 4 og 5).21
Fjárræktaráhuginn virðist hafa dvínað eftir því sem leið á 20. öld og er
líklegt að lög um bann við lausagöngu búfjár frá 1903 auk nýrrar kynslóðar
bænda í nýlendunni hafi haft áhrif á áherslur í búskapnum. Jerry Jonason,
sem búsettur er í Gimli í Kanada, minntist þess hversu spenntur faðir hans
var að taka við búinu af föður sínum svo hann gæti „hætt með allar þessar
kindur“.22 Hulda Guttormsson, barnabarn Jóns Guttormssonar landnema
á Víðivöllum, minntist þess einnig að jafnvel eftir að fjárbúskapur lagðist
19 Erlendur Guðmundsson, Heima og heiman, bls. 201.
20 Steinn Thompson, Riverton and the Icelandic River Settlement, Riverton, Manitoba:
Thordis Thompson, 1976, bls. 22.
21 Sjá til dæmis bréf í Bréfum Vestur-Íslendinga, 2. bindi, bls. 62, 276, 637, 570–571.
22 Jerry Jonason, munnleg heimild, apríl 2013.
VÍðIVELLIR VIð ÍSLENDINGAFLJÓT
Mynd 4: Guðrún Kristjánsson að
spinna um 1925 (Provincial Archives
of Manitoba, New Iceland Collection,
N11344).