Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2014, Page 122

121
úlfar Bragason
„Syng, frjálsa land, þinn frelsissöng“
Hver veit, nema að jörðin öll eigi eftir að verða „iðjagræn“ – eins
og Vesturhaginn minn í Háahrauninu. öruggt hæli friðsamra og
fullkominna manna. – Eða á hún að farast af völdum þess voða, sem
mennirnir hafa sjálfir fundið upp og skapað?
Hvort sem væri gæti skeð, úr því sem nú er komið.
Svo skrifaði Unnur Benediktsdóttir Bjarklind – Hulda skáldkona – í lok
bernskuminninga sinna, Úr minningablöðum, haustið 1945, „skömmu eftir
að kjarnorkuspengjunni var varpað á Japan“ eins og hún segir – og á þá
líklega við sprengjuna sem varpað var á Hiroshima 6. ágúst það ár.1 Hulda
lést 10. apríl 1946.
Við lýðveldisstofnunina hafði Huldu hlotnast sá heiður að hljóta fyrstu
verðlaun í ljóðasamkeppni, sem efnt var til af því tilefni (ásamt Jóhannesi
úr Kötlum), fyrir hátíðarkvæði sem hún kallaði „Söngva helgaða þjóðhátíð-
ardegi Íslands 17. júní 1944“.2 Brynjólfur Jóhannesson leikari flutti allan
ljóðaflokkinn á lýðveldishátíðinni á Þingvöllum og þá var einnig frum-
flutt verðlaunalag Emils Thoroddsens tónskálds við þriðja hluta flokks-
ins sem hefst á orðunum: „Hver á sér fegra föðurland …“. Daginn eftir,
18. júní, hélt Íslendingafélagið Vísir í Chicago útisamkomu þar sem Paul
J. Halldorson (1883–1964) iðnrekandi flutti ræðuna „Iceland’s Unique
Destiny“ til að minnast fæðingardags Jóns Sigurðssonar og lýðveldisstofn-
unarinnar.3 Hér er ætlunin að bera saman viðhorfin sem koma fram í
hátíðarkvæði Huldu og ræðu Pauls – skoðanir á sögu Íslendinga og sjálfs-
mynd þeirra heima og heiman. Vinátta hafði verið með feðrum þeirra,
1 Hulda, Úr minningablöðum, Reykjavík: Helgafell, 1965, bls. 128.
2 Hulda, Segðu mér að sunnan. Ljóðaúrval, Reykjavík: Menningarsjóður, 1961, bls.
152–156.
3 Paul J. Halldorson, „Iceland’s Unique Destiny“, handrit í eigu kjördóttur Pauls.
Ritið 1/2014, bls. 121–137