Tímarit Máls og menningar - 01.02.2009, Qupperneq 21

TMM 2009 · 1 21
Jón Yngvi Jóhannsson
Frá Flugumýri til fjármálakreppu
Íslenskar skáldsögur ársins 2008
Í fyrsta sinn í þrettán ár var ég frjáls lesandi í síðustu jólabókavertíð. Ég
starfaði hvergi sem gagnrýnandi og réð því þess vegna algerlega sjálfur
hvaða bækur ég las og í hvaða röð. Ég gat leyft mér að leggja frá mér
bækur hálflesnar og koma að þeim aftur – eða ekki. Afleiðingin af þessu
varð meðal annars sú að þegar árið leið í aldanna skaut hafði ég ekki
lesið nema einn einasta íslenskan krimma sem kom út fyrir jólin.
Krimmarnir sem ég las eru nákvæmlega jafn margir flugferðunum sem
ég fór í – sem er engin tilviljun.
Auðvitað segir þetta meira um mig en íslenskar glæpasögur, en ég get
ekki neitað því að ég naut þessa frelsis, undanfarin ár hef ég lesið allt upp
í tug íslenskra krimma í beit, enda leslistinn verið málamiðlun á milli
áhuga míns á skáldverkum og fræðiritum annars vegar og áhuga rit-
stjóra sem vilja fjalla um það sem efst er á baugi hins vegar. En að þessu
sinni réð ég einn og leslistinn samanstóð að mestu af íslenskum ljóða-
bókum og skáldsögum. Í þessari grein verður farið yfir íslenska skáld-
sagnaútgáfu ársins 2008. Yfirferðin markast nokkuð af nýfengnu frelsi
mínu. Hér verður ekki fjallað um allt. Greinin er skrifuð í janúar 2009,
í upplausnarástandi á milli mótmælafunda. Kannski er það ástæða þess
að ég hyllist oft og tíðum til þess að tengja skáldsögur ársins við samtím-
ann. Þær tala inn í hann hver með sínum hætti og ef einhver ástæða er
til að fjalla um þær núna hlýtur hún að vera sú að þær segja okkur eitt-
hvað um samfélagið sem við byggjum – eða rústir þess.
Rithöfundar hafa annars verið meira áberandi í almennri umræðu á
Íslandi frá því kreppan skall á en oft áður. Það er nokkuð slitin tugga,
sem ég hef áður andmælt í svipuðum greinum, að íslenskar bókmenntir
hafi á undanförnum árum verið innhverfar og afskiptalausar um sam-
félagið sem þær eru hluti af.1 Þegar kreppan skall á heyrðist þessi söngur
enn sem fyrr, m.a. hélt sá mæti klerkur Baldur Kristjánsson í Þorláks-
TMM_1_2009.indd 21 2/11/09 11:27:26 AM