Tímarit Máls og menningar - 01.02.2009, Page 34

J ó n Yn g v i J ó h a n n s s o n
34 TMM 2009 · 1
Eva er ein í sinni heimsslitasögu, Adam er hvergi sjáanlegur, hann er
genginn í lið með guði, nær allir karlmennirnir í sögunni eru þátttak-
endur í samsæri gegn konum. Þeir eru varla einstaklingar heldur eins
konar svartur ofbeldisfullur massi, og auðvitað engin tilviljun að for-
ingjar þeirra skuli vinna í fjármálageiranum. Þessir andstæðingar Evu
eru ekki persónur heldur afl, hugmyndafræði, og hér eins og víðar í sög-
unni koma Matrix-myndirnar upp í hugann. Tákn- og tilvísanaheimur
bókarinnar teygir sig víða, frá Gamla testamentinu til nútímalistar,
raunveruleikaþátta og kvikmynda. Það má lengi velta fyrir sér tengslum
við aðra texta. Eva er fangi í turni, en það eru engir riddarar í sjónmáli.
Ævintýri Jónasar um stúlkuna í turninum kemur upp í hugann og ein-
hvers staðar liggja líka þræðir úr Konum yfir í fyrstu skáldsögu Steinars,
sem hét einmitt Turninn. Vísanir í guðfræði og trúarbrögð eru svo enn
einn afkiminn í bókinni og þar mætti auðveldlega týna sér, látum nægja
hér að minna á að konurnar sem Eva sameinast í listaverkinu heita
Grace (náð) og Marie.
Konur eru einhver magnaðasta skáldsaga sem hefur komið út lengi á
íslensku, þetta er saga sem lætur lesandann ekki í friði, strýkur honum
oft öfugt og húðstrýkir hann jafnvel. Steinar Bragi hlífir lesandanum
ekkert frekar en ólánsamri aðalpersónunni, hann heimtar af okkur að
við horfumst í augu við heim sem er óþolandi í hörku sinni og kulda –
að við höfum haft þennan heim fyrir augunum undanfarin ár, og horf-
um nú á tjöldin falla þannig að hann blasir við í allri sinni nekt – gerir
þá reynslu ekki þægilegri.
Tilvísanir
1 Sjá dæmi um þetta hjá Þresti Helgasyni: „nýtt verkefni“. Lesbók Morgunblaðsins 3.1.2009.
2 http://baldurkr.blog.is/blog/baldurkr/?offset=60, lesið 21.1.2009.
TMM_1_2009.indd 34 2/11/09 11:27:27 AM