Tímarit Máls og menningar - 01.02.2009, Page 41

E n g i n g l æ pa s a g n a k r e p pa
TMM 2009 · 1 41
undirheimagoðsögnin Óðinn Elsuson, sonur Elsu Mímisdóttur. Ekki er
neitt vitað um föðurinn í byrjun sögu en nöfnin gefa óneitanlega skýra
hugmynd um þann brunn sem höfundurinn sækir innblástur úr. Óðinn
missir augað snemma í sögunni rétt eins og hið gamla goð, skömmu
seinna flækist hann í atburðarás tengda fjárfestingafélaginu Yggdrasli,
forstjóra þess og einkaritara forstjórans, glæsilegri ungri konu sem ber
drottningarnafnið Viktoría.
Frásögnin er hugmyndarík og um margt snjöll, kaldhæðni áberandi í
samtölum og frásögn:
„Hvað ert þú að vilja hingað?“ spyr Tómas og dæsir. „Og það í dag af öllum
dögum?“ „Hvað meinarðu, í dag af öllum dögum?“ spyr Óðinn og glottir. „Er
frídagur glæpamanna eða eitthvað, ha?“ (49)
Stefán Máni slær svo sannarlega á viðeigandi streng á tímum efnahags-
hruns, hann fæst við efnahagsbrot og viðskiptasvindl sem hann fléttar
haganlega saman við hefðbundna undirheimaglæpi og sýnir í raun fram
á að aðferðir undirheimanna duga vel í viðskiptum. Má það teljast
athyglisverð heimssýn miðað við nýlega atburði hér á Íslandi. Óðinn er
sérfræðingur í hefðbundnum glæpum, barsmíðum og dópsölu en flæk-
ist inn í flókinn heim viðskiptaglæpa og gengur ansi hreint vel.
En þó að sagan gangi upp, vísanir séu hugmyndaríkar og innsýn í
undirheima og hvítflibbaheima sé oft og tíðum skörp skortir ákveðinn
kraft í frásögnina sem gerir það að verkum að sagan hittir aðeins fjær
skotmarkinu en Skipið. Kannski eru hvítflibbaglæpir einfaldlega óáhuga-
verðari en aðrir glæpir? Samt vantar ekki ofbeldi og líkamleg meiðsl í
þessa sögu, lesanda verður flökurt þegar Óðinn missir augað, seinna
meir splundrast hné og kjöttægjur ganga í allar áttir. Slagsmálin eru eins
og í bardögum úr Fornaldarsögum norðurlanda þar sem hetjurnar
slátruðu óvinum sínum án þess að blikna. Stefán er rosalegur þegar
hann lýsir slíkum atburðum en bestur er hann í andlegum óhugnaði og
af honum mætti vera meira hér.
Yrsa Sigurðardóttir er stundum titluð drottning íslenskra glæpasagna
en hún er ein af fáum konum sem hefur lagt þetta fyrir sig (ef undan er
skilin Birgitta Halldórsdóttir sem skrifaði hátt á annan tug glæpasagna
á níunda og tíunda áratug 20. aldar). Auðnin er fjórða glæpasaga Yrsu og
hefur sömu aðalpersónur og fyrri bækur; lögmanninn Þóru Guðmunds-
dóttur og þýskan ástmann hennar, Matthew Reich.
Styrkur Yrsu liggur ekki síst í aðalpersónunni en sjónarhornið í
Auðninni liggur mestmegnis hjá Þóru. Þóra er ólíkt flestum norrænum
leynilögreglumönnum sjaldan með samviskubit en tekur lífinu létt eins
TMM_1_2009.indd 41 2/11/09 11:27:27 AM