Úrval - 01.02.1946, Síða 68

Úrval - 01.02.1946, Síða 68
66 TJRVALi að augu sumra geta séð í nátt- úrunni form og liti, sem augu okkar eru ónærn fyrir, og þeir geta smátt og smátt fengið okk- ur til að sjá þetta sjálf. Og við vitum, að þessar opinberanir á skipun og leyndardómum al- heimsins verða ekki þegar í stað gerðar skiljanlegar öllum þorra manna. Því er verr, að nútíminn örvar menn ekki í trú á listir. Það er eins um listina og ást, leiki og trúarbrögð. Hún er eitt af þeim fyrirbærum, sem eru aðeins til sjálfs sín vegna. Og af þessari ástæðu vekur hún vissa gremju í þeim, sem ekki verða áhrifa hennar varir, gremju eins og þá, sem almenningur ber til auð- manna, en að sumu leyti ákaf- ari, því að fátæklingurinn á allt- af þá von að geta hrifsað eitt- hvað af f jármunum ríka manns- ins til sín, en tilfinningasljór maður er vonlaus um að geta auðgað sjálfan sig með næm- leika annarra. Auk þess hafa sönn listaverk æsandi áhrif, eiginleika byltingar, og þetta virðist ná til verstu þykkskinn- unga og trufla sterkbyggðustu taugakerfi. Fólki finnst það skyndilega hafa verið gabbað (stundum er það tilfellið). Það er eins og fólkið væri hluthafar í gamal- dags virðulegu félagi, sem aldrei greiddi arð, og fólkið sætti sig við þetta, unz skyndi- lega kæmi að því, að félagið færi að borga í gjaldmiðli, sem það gæti ekki notað. Þar sem fólkið vill ekki veita listinni viðtöku vegna sjálfrar hennar, hefir það leitað eftir kenningum, sem færa listgildið niður á við, þangað, sem auð- veldara er að skilja það. Þannig höfum við eignast kenningar eins og hina siðferðilegu lista- skoðun 19. aldarinnar, og nyt- semiskenningu (functionalisma) nútímans. Þessar kenningar fullnægja ,þeim, sem þurfa á skýringu að halda, en fara í bág við reynslu þeirra manna, sem gæddir eru listnæmi. List og siðferði er að vísu ná- tengt, en siðferði listaverka er fremur að finna í tjáningu lista- mannsins en efninu, sem hann velur til meðferðar. Sönglag getur haft fallegan texta, þó að tónarnir séu falskir og ljótir. Á sama hátt geta myndir verið gerðar af fallegum hlutum, en lögun og litir, snerting lista- mannsins, getur verið ómerki- legt og siðspillandi.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132

x

Úrval

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Úrval
https://timarit.is/publication/1841

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.