Úrval - 01.04.1947, Blaðsíða 101

GLÁKA
99
að það haldi lögun sinni. Eyðsla
og myndun vökvans haldast í
hendur. En í auga, sem er veikt
af gláku, er myndun hans örari
en sem svarar eyðslu.
Örfínir gangar, sem flytja
hann burt, þrengjast smám
saman, unz þeir geta ekki flutt
nóg af honum burt. Þeir geta
jafnvel stíflazt alveg. Þar sem
augað er ekki þenjanlegt, en
vökvainnihald þess eykst, verð-
ur afleiðingin sú, að það verður
hart. Af þeim aukna þrýstingi,
sem myndast í auganu leiðir, að
sjónhimnan (retina) og sjón-
taugin skaddast. (Sjónhimnan,
sem er innsta lag augans, mynd-
ast úr greinum sjóntaugarinn-
ar, sem greinast um afturhluta
þess). Fyrsta einkenni þess, að
sjónhimnan sé farin að gefa sig,
er, að útlínur (jaðar) sjón-
sviðsins óskýrist, en fólk tekur
yfirleitt ekki eftir þessu. Með
góðu samstarfi við lækni er á
þessu stigi hægt að hindra frek-
ara tjón. En ef ekkert er um
hirt, smáþrengist sjónarsviðið,
unz algjör blinda hlýzt af.
Hvað er það, sem veldur þess-
ari röskun á jafnvægi myndun-
ar og eyðslu augnvökvans? Það
hefir ekki verið fundin nein
sérstök orsök. Þó virðist gláka
oft koma í kjölfar annara augn-
sjúkdóma. Slæmt heilsufar, ó-
hollar lífsvenjur og taugaó-
styrkleiki virðast stuðla mjög
að henni. Margir verða einskis
varir á byrjunarstigi sjúkdóms-
ins, aðrir finna, að ekki er allt
með feldu. Algengast er, að
fólki finnist það þurfa að breyta
oftar um gleraugu en áður, að
nýfengin gleraugun séu ekki
nægjanleg og að erfitt séaðrata
í myrkri. Þetta fólk hrasar í
tröppum; finnur ekki skráar-
göt; finnur vanlíðan í augun-
um, þegar það kemur úr dimmu
inní bjart herbergi. Verkir í
augum, gagnaugum eða annars-
staðar í höfði.
Flest glákutilfelli (90%) eru
hægfara (chronic). Hin tilfell-
in (10%) byrja snögglega
(acute) með áberandi sjóntapi.
Oftast er náð strax í lækni,
vegna þess að miklir augna- og
höfuðverkir fylgja. Sjáaldrið
(cornea), verður matt; augnlok-
in geta bólgnað, augun bólgna
og verða dumbrauð; ljósopið
verður óeðlilega stórt. Oft fylg-
ir klígja og sjúklingurinn fær
alrnenn einkenni veikinda. Slík
tilkenning er ekki síður alvar-
leg en ,,botnlangakast.“
I þessum bráðatilfellum eru