Úrval - 01.01.1965, Blaðsíða 16
14
ÚRVAL
hryggurinn myndar geysilega sterk-
an öxul. Hryggur, rif og bringu-
bein mynda nokkurs konar „búr“,
sem er geysilega sterkt. Rifbeinin
eru fest saman með geysisterkum
sinum, sem festar eru bæði við
bringubein og hrygg. Hin sterku
herðablöð eru fest sainan að fram-
an af viðbeinum, sem tengd eru
saman í beini liví, er skefla nefnist.
Eftir bringubeinunum liggur hár
kjölur, en við hann eru hinir miklu
vængvöðvar festir. Hvað margar
fuglategundir snertir, eru slíkir
vöðvar meira en fjórðungur af sam-
anlagðri þyngd fuglsins.
Þegar fuglinn sveigir vængi sína
niður á við, kann að virðast sem
hann ýti sér fram á við, líkast því
að hann rói í loftinu. Fullkomn-
ari myndavélar sanna, að svo er
þó ekki. Fuglar eru sem eðlileg
smækkuð gerð af flugvélum. Þegar
þeir sveigja vængina niður á við,
hreyfast vængirnir fram á við.
Innri helmingur þeirra er þá næst-
um hreyfingarlaus, en ytri hlutinn
að framan í laginu sem flugvélar-
vængur. Efra borð vængjanna er
bungumyndað, og mynda fjaðrirn-
ar þá lögun. Ytri helmingur vængs-
ins hreyfist á sinn sérstaka hátt,
óháður innri helmingnum. Er það
„úlnliður“ fuglsins, sem er næst-
um á miðjum vængnum, sem stjórn-
ar þessu. Þegar fuglinn hlakar
vængjunum, lyftast fjaðrirnar í
vængjabroddum fuglsins beint út,
þannig að þær mynda næstum rétt
liorn við vænginn. Gegna fjaðrir
þessar þá hlutverki flugvélarskrúfu.
En innri helmingur vængsins,
sveigður og með alveg vissum
halla, gegnir hlutverki flugvélar-
vængsins og veitir stöðuga lyft-
ingu. í „lendingu" og við flugtak
beita fuglarnir sérstökum fjöðrum
framan á „úlnlið“ vængjanna.
Fuglarnir lyfta fjöðrum þessum,
og myndast þannig rii'ur á milli
þeirra og' aðalvængsins, og þann-
ig myndast alveg fullkomin hjálp-
artæki við slíkar aðstæður.
Flughraði og flugþol fugla getur