Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.10.1923, Page 27

Tímarit íslenskra samvinnufélaga. 73
vinnuvikan“. Árangurinn var mikill. Veltan varð óvenju
mikil, þrátt fyrir fallandi verð og atvinnuleysi í landinu.
Lithaugaland er eitt af hinum nýju ríkj-
Samvinna í um á vesturtakmörkum Rússlands. það er
Lithaugalandi. bændaland. Borgarbúar eru ekki nema 14%
af íbúunum. þegar samvinnan komst á
fastan grundvöll í Englandi 1843, voru bændurnir í Lit-
haugalandi kúgaðir af rússneskum og pólskum aðalsmönn-
um, sem áttu flestar landeignirnar. Allur félagsskapur til
að bæta kjör bænda var bannaður með lögum. 1863 bann-
aði Rússastjórn Lithaugabúum að gefa út bækur og blöð.
Með því var drepið nær því alt andlegt líf í landinu. En
þrátt fyrir kúgun Rússastjórnar, byrjaði samvinnuhug-
myndin að festa rætur í landinu. Fyrsta kaupfélagið var
stofnað 1881. Fleiri félög fylgdu í slóðina. En þau vora
mjög lítil, hálfgerð leynifélög, sem hvorki máttu hafa op-
inbera fundi, né nota prentað mál. Eftir byltinguna 1905
gátu félögin notið nokkurs hlutleysis, og í ófriðarbyrjun
voru í landinu um 200 kaupfélög, 112 lánsfélög og 80
f'ramleiðslufélög. Á stríðsárunum áttu félögin við mikla
erfiðleika að búa. þýskir og rússneskir hennenn rændu þau
til skiftis. 1918 varð Lithaugaland sjálfstætt ríki. pá fyrst
fékk samvinnustefnan fullkomin þróunarskilyrði. Nú eru
kaupfélögin orðin um360 og félagsmannatal og velta fer sí-
hækkandi.
Finska heildsalan hefir með höndum
Samvinnuiðn- margskonar atvinnurekstur: Verksmiðjur
aður í Finn- til að gera eldspítur og bursta. Ennfremur
landi. aldinrækt, niðursuðuverksmiðju, sögunar-
myllu, kornmyllu, tösku- og umslagagerð,
og verkstæði til að gera við vélar. Inni í sjálfri höfuðborg-
inni hefir heildsalan ullanverksmiðju, kaffibætisgerð,
kaffibrenslu, litarsmiðju o. fl. Verksmiðjur þessar fram-
leiddu árið 1922 fyrir 34 miljónir finskra marka, hálfu
meira en árið áður. það ár unnu um 1300 manna í hinum
ýmsu deildum heildsölunnar.