Andvari - 01.01.1972, Blaðsíða 108

106
ERIC LINKLATER
ANDVARI
skap, en víða í henni er furðulega sennilegur tónn. í þeirri fullyrðingu, til dæmis,
að enginn ‘hreyfði sig, iþegar jarlinn 'hrópaði: „Takið þér Kára“, og í athugasemd
þeirri, sem höfð er eftir Sigurði, elftir iað Kári hvarf úr höllinni: „Engum mianni
er Kári líkur að 'hvatleik sínum," þá heyrist rödd manns, sem er skjótur til at-
hafna, en seinn að hugsa, sem hafði til að 'bera fremur letilega göfugmennsku,
kinkar hörðum hermannskolli, sem hugsunin tregðast í gegnum, — og játar, að
fyrsta viðbragð hans hafi verið rangt. Þegar sagan færist niður í smáatriði og
skýrir frá því, að lík Gunnars var horið út og blóðstokkið borðið breinsað, áður
en sögunni væri fram haldið, þá heyrist bergmál af frásögn, sem sögð var af
þeim, er séð höfðu atburðinn: frásögn, sem var sögð og endursögð löngu áður
en hún var rituð. Það var Flosi sjálfur, sem lauk við söguna af brennunni, og
allt, sem bann sagði, var svo greinilega sanngjarnt, að allir trúðu bonum.
Síðar um daginn ræddi Sigtryggur konungur um tilgang sinn með komunni
til Orkneyja og bað Sigurð gerast bandamann sinn í stríði gegn Brjáni Boru.
í fyrstu vildi Sigurður ekki líta við svo varhugaverðri uppástungu, og þeir, sem
sátu umhveífis, ráðgjafar bans og liöfðingjar í Orkneyjum, voru einnig önd-
verðir. En ]iá gerði Sigurður kosti. Ef þeir sigruðu Brján, sagði bann, yrði hann
konungur fríands, og sem eins konar tryggingu fyrir völdunum mundi hann
ganga að eiga Kormlöðu, 'hina illræmdu móður Sigtryggs. Sigtryggur féllst á
skilmála hans, og sjálfur lofaði Sigurður að vera í Dyflinni með her sinn á
pálmasunnudag á ári komanda.
Skekkjan í þessari frásögn af samkomulagi þeirra er augljós. Af sjálfum sér
hafði Sigtryggur ekkert vald til að heita Sigurði yfirkonungdæmi á írlandi, og
sú hugmynd, að hann kynni að hafa hoðið sitt eigið borgríki í Dyflinni, er
ósennileg af tveimur ástæðum. Það er fráleitt að gera ráð fyrir, að Sigtryggur
bafi sjálfviljugur gefið frá sér sitt eigið konungdæmi og farið í stríð án nokk-
urrar vonar um hagnað af engri ástæðu annarri en þeirri að befna sín á Brjáni
sjötugum; og á binn bóginn var Dyflinn varla nægileg umbun fyrir hinn vold-
uga Orkneyjajarl. Fimmtán árum áður hafði Brjánn herjað í Dyflinni. Staður-
inn var opinn fyrir árásum og kann að hafa verið undirgefinn grannkonung-
dæminu Leinster cða í lauslegum tengshun við það.
Ekki er að efa, að Sigurði he'fur verið heitið umtalsverðum launum, og hafi
þau verið konungdómur ýfir öllu írlandi, eins og sagan Iiermir, þá hefur Sig-
tryggur talað í nafni einbvers, sem var langt um voldugri og hærra settur en
hann. Sagan nefnir cngan slíkan mann, en í sögunum ríkir ckki áhugi á stjórn-
málum. Sögurnar láta sig skipta sérkennilegar persónur og tækifæri, þar sem
athyglisverð framkoma er einkennið, en sjaldan er lotið að því að útskýra þetta
tvennt. Vöntun grundvallarskýringa veldur oft gremju, en þessu verður að taka