Andvari - 01.01.1972, Blaðsíða 98

96
ARNÓR SIGIIRJÓNSSON
ANDVAHI
Hvað ástin mér gaíf, og hvað aftur hún tók,
skal alheimi lokuð 'bók.
Hitt er það, hve lítið gætir í ljóðum hennar trúarlegra viðfangsefna (eins og
þau orð eru öftast skilin og túlkuð). Eg minnist þess að vísu eigi, að við ætturn
nerna einu sinni viðræðu um þau efni. Það var um(erindi, er Haraldur Níelsson,
vinur fjölskyldunnar á Hömrum, flutti í Einarsstaðakirkju. Okkur greindi mjög á
um *það erindi og þær skoðanir, er (þ'ar voru fluttar. Ég leit á það sem gagnkvæma
tillitssemi, að þau mál og önnur trúarleg elfni voru ekki aftur rædd okkar í milli.
ÁskeO Snorrason sagði mér, að Hamrafjölskyldan hefði mikið leitað til andatrú-
arinnar eftir andlát beggja yngri systranna og Guðfinna tekið þátt í því. Hún
hafði að vísu fátt um það talað, en hann hdfði raunverulega skoðað það sem
trúarvissu. En því geta lika háfa ráðið efasemdir jafnframt því, að raunverulega
var allt trúboð fjarri skapi Guðfinnu, henni var eiginlegt að skilja hvert efni sjálf
og vildi, að öðrum væri shkt sem frjálsast. Sú trúarlega uppreisnarstefna, sem
Þirigeyingar urðu frœgastir af fyrir og um síðustu aldamót, var rnjög að fjara út,
er við Guðfinna á Elömrum vorum ung. Hún haífði hjá sumum eldri kynslóðar-
mönnum, eins og t. d. föður mínum, stafað af skorti fullnægingar djúprar trú-
hneigðar, hjá öðrum áf nauðsyn hressilegrar uppreisnar, eins og hjá undstæð-
ingunum Benedikt á Auðnum og Guðmundi á.Sandi og jafnvel Indriða á Fjalli
og Þorgilsi gjallanda, svo að nokkrir séu nefndir. Hjá nýrri kynslóð gætti hins
vegar ráðleysislegs bergmáls liðins tíma og ráðleysislegs .andófs gegn liðnum tímia.
Mér, sem gekk meir og meir á hönd hinnar „þingeysku þeiðni" við aukinn skiln-
ing á henni, eftir að ég kom úr utariför 1921, fannst Jítið að sækja i trú og lífs-
sýn til annarra en gömlu mannanna. Um Guðfinnu vissi ég það, að hún hafði
mikil skipti við Benedikt á Auðnum um bækur til lestrar, og ef til vill hefur
hún haft þar meira sálufélag en við andatrúna.
En til þ ess að gera þeim, sem taka andatrúna hátíðlega, ögn til hæfis, skal
ég segja eina „dulræna“ sögu um Guðfinnu: Sigurður Birkis söngmálastjóri ís-
lenzku kirkjunnar dó á Hvítabandinu í Reykjavík. Síðasta daginn, er hann lifði,
var Ásrún systir mín hjúkrunarkona hans. Skömmu áður en hann lézt, leit hún
inn til hans. Þá spurði hann: „Hvað varð af Ihenni Guðfinnu á Hömrum, sem
var hérna hjá mér?“ „Þetta er víst misskilningur," sagði Ásrún, „hún Guðfinna
er dáin.“ „Já, hún hdfur líklega gengið upp á næstu hæð,“ sagði Sigurður.
Ef til vill er ástæða til þess fyrir mig að biðja afsökunar á því, að mér finnst
sagan ráunverulega ekki dulræn, heldur aðeins vitnisburður um, að ég þekkti
ekki það, sem Guðfinna átti bezt, söngmenntina, aðeins lítillega það sem hún
áfti næstbezt, skáldmenntina. En Sigurður fann, skildi og mat það, sem hún