Andvari - 01.01.1972, Blaðsíða 38

36
HERMANN PÁLSSON
ANDVARI
Tvær aðrar fornsögur lýsa næturvígum, sem minna mjög á frásögn Gísla sögu,
þær Droplaugarsma saga og Hálfdanar saga Eysteinssonar. Frásögnin af vígi
Helga Ásbjarnarsonar í Droplaugarsona sögu er um býsna margt svipuð lýsing-
unni á morði Þorgríms, eins og oft béfur verið bent á, og sýnir það, -hve hugstætt
þetta efni hefur orðið tveimur sagnahöfundum. Þótt staðhæft hafi verið, að Gísla
saga hafi orðið fyrir ahrifum frá hinni sögunni, þá er slíkt allsendis óvíst, enda
skortir mjög á, að rannsóknaraðferðir séu nógu vísindalegar. Frásögnin af vígi
Eysteins konungs í Hálfdanar sögu hefur einnig atriði, sem eru sambærileg við
Gísla sögu, en um það mál verður ekki rætt að sinni.
En morð koma víðar fyrir í fornum ritum. Stjórn, sem geymir gamlar biblíu-
þýðingar með skýringum, rekur til að mynda frásögnina af vígi Eglons konungs
í Dómarabókinni, og sum atriði í henni minna nokkuð á næturvígin í Gísla sögu.
Svo hagar til, að Móabítar hafa lagt undir sig Gyðinga, sem lúta iþeim um seytján
ára skeið. En þá eignast Gyðingar ágætan leiðtoga, sem þar er nefndur Aoth
(Ehúð í nýju biblíu-þýðingunni). Frásögn Stjórnar er síðan á 'þessa lund:
„Aoth voru jafnbúnar báðar hendur til bardaga. Isrealítar beiddu Aoth fara
og færa Egloni konungi gjafir þær, er þeir sendu honum. Aotli játaði sendiför-
inni. En áður hann byggist heiman, smíðaði hann sér sax eineggjað, og á miðju
saxinu hjalt eða fornám þvers lófa langt. Þessu vopni gyrðir hann sig undir yfir-
höfn á hægri hlið. Síðan fer hann og fram kemur í ríki Móab og færir gjafirnar
Egloni konungi. Eglon var mikill maður og ómátulega feitur og digur frá því
sem flestir menn aðrir. Nú sem Aoth hafði offrað konungi gjöfum þeim, er
sendar voru, sneri hann þegar brottu með sína félaga og föruneyti. Og er hann
var kominn fram um Galgala — þar áttu heiðingjar höf stór — þá mælti hann til
sinna manna:
„Farið nú fram á veginn til þess staðar, er heitir Serath, og bíðið mín þar, því
að ég á erindi aftur til konungs."
Og er hann kom fyrir Eglon, segir hann svo til hans:
„Ég hefi eitt leyndarerindi til þín, konungur."
En hann bauð þegar sínum mönnum að géfa hljóð til og náðir. Dreif þá út
úr herberginu allt fólk, svo að konungur sat einn eftir í lofthúsi ágætu, er hann
átti og var vanur að hafa fyrir sumarherbergi.
Þá gekk Aoth að honum og mælti: „Míns drottins orð og erindi hefi ég þér
að bera.“
Konungur spiutt upp skjótt af stólinum, er 'hann hafði setið á. En Aoth drap
sinni vinstri hendi á sína hægri síðu og brá saxinu eða mækinum hart og títt og
lagði framan í kvið konungi svo máttuglega, að þegar gekk upp yfir hjaltið,
og eigi tók hann saxið úr sárinu, því að'fomámið hafði fest í ístrunni. Hratt hann