Andvari - 01.01.1972, Blaðsíða 121

GILS GUÐMUNDSSON:
Útgáfustarfsemi Menningarsjóðs
i
Ég þykist hafa orðið þess var á undanförnum árum, að gerðar eru meiri og
strangari kröfur til Bókaútgáfu Menningarsjóðs en annarra útgáfufyrirtækja.
Ástæðan er vafalaust sú, áð 'hér er um ríkfsstyrkt forlag að ræða og útgáfustjóm
þess kosin af Alþingi. Eg kann 'þessu aðhaldi vel og tel það alls kostar eðlilegt,
enda má segja, að því aðeins sé opinber fjárstyíkur til útgáfustarfsemi réttlætan-
legur, að forlög, sem hans njóta, gegni þörfu hlutverki á menningarsviði, fylli að
einhverju leyti í eyður, sem ella væru tilfinnanlegar.
Hins er ekki að dyljast, að oft eru kröfurnar um útgáfustarf Menningarsjóðs
Svo margvíslegar óg /sundurleitar, að þess er engin von að útgáfan geti uppfyllt
þær allar; eru og sumar þess eðlis að hæpið væri að gera slíkt, enda þótt jress væri
einhver kostur. Sumir virðaöt gera sér í hugarlund, að Bókaútgáfa Menningar-
sjóðjs hafi peninga eins og 'sand; henni séu litlar eða engar skorður settar í fjár-
hagslegum efnum. Utgáfan hafi ríkissjóð að bakhjalli og geti sótt þangað fé eftir
þörfum. En þessu er sannarlega ekki þannig varið. Bókaútgáfa Menningarsjóðs
er ekki ríkisforlag í þeirri merkingu, að ríkið kosti starfsemi hennar og borgi halla
af rekstrinum, hver sem hann kann að verða. Forlagið er sérstakt fyrirtæki, sem
nýíur að vísu nokkurs styrks af opinberu fé, en verður að öllu leyti að spjara sig
sjálft. Útgáfustyrkur þessi hefur ætíð verið mjög naumt við nögl skorinn, að jafn-
aði numið fáum hundraðöhlutum af veltu fyrirtækisins. Geta forlagsins á sviði
útgáfustarfsemi hefur því fyrst og fremst verið takmörkuð við það fé, sem inn
kemur fyrir seldar bækur.
II
Því skal samt ekki neitað, að útgáfustyrkur sá (1,2 millj. kr. á ári hin síðustu ár),
sem Bókaútgáfa Menningarsjóðs nýtur, leggur forlaginu ákveðnar skyldur á herð-
Grein þessi birtist fyrir nokkru í 5. hefti Samvinnunnar 1972, en er hér endurprentuð með
samþykki höfundar og ritstjóra Samvinnunnar, enda á greinin skylt erindi Við lesendur Andvara.