Andvari - 01.01.1907, Page 95

og islenskan lýðháskóla.
89
því að hann tekur fyr til starfa en börnin,
Svo þá er ungu mennirnir, sem gengið hafa á lýð-
háskólana, kvongast og byrja búskap, fá þau heimili
mentaðri heimilisfeður en ella, og þeir ala betur upp
börn sín og kenna þeim meir en annars. Þar sem
barnakenslan er mestmegnis heimakensla, eins og
hjá oss íslendingum, er þetta mjög þýðingarmikið
atriði. Auk þessa má heldur aldrei gleyma því, að
það er margt nauðsynlegt í daglegu lífi, sem börn
geta eigi lært, en ungmennin verða og þurfa að læra.
V.
Því miður entist Páli Briem eigi aldur til þess
að ljúka við liina fróðlegu ritgerð sína »um mentun
barna og unglinga« (i Lögfræðingi 4. og 5. árg.).
Það er einhver hin veigamesta ritgjörð, sem rituð
hefur veiúð um mentamálið á íslensku; allir Islend-
ingar, sem hugsa eilthvað um það, ættu að lesa hana.
Með Páli Briem hneig í valinn hinn áhugamesti tals-
maður alþýðumentunarinnar á íslandi; liann ætlaði
sjerstaklega að taka þelta mál að sjer.
Páli Briem var fyllilega ljóst, live nauðsynlegt
er að veita æskulýðnum mentun. Hann vildi, eins
og hann getur um siðast í ritgjörð sinni, láta reisa
einn afarmikinn unglingaskóla í Reykjavík lianda
öllum ungmennum landsins, sem hefðu eigi gengið í
latinuskólann eða gagnfræðaskólana. Hann vildi
lögleiða, að allir menn milli tvítugs og þrítugs skyldu
vera skyhlir að ganga í skóla þennan, nema því að
eins að þeir hefðu gengið í nefnda skóla eða gætu
sannað að þeir hefðu l'engið í heimahúsum eftir
fermingaraldur jafnmikla mentun, sem menn fá í
gagnfræðaskólunum, eða ættu að fá i ungmenna-
skólanum. Skólaskyldu vildi hann láta unga menn
hafa í staðinn fyrir landvarnarskyldu í öðrum löndum.
Páll lieitinn vildi verja fje af landssjóði eins og