Eimreiðin - 01.01.1933, Page 148

128
RITSJÁ
EIMREIÐIN
Hinn 22. maí í ár eru liðin 800 ár frá dauða Sæmundar fróða. Þessi
merki fræðari og prestur, sem þjóðsagan hefur gert svo fjölvísan, að
sjálfur myrkrahöfðinginn stóð honum ekki snúning, hefur hlotið vel við
eigandi viðurkenningu með þessari bók, svo og afkomendur hans. Árið
1931 kom út saga Odda, þess staðar sem Sæmundur og afkomendur
hans gerðu frægan, eftir annan fræðimann. Hefur Oddaverja þannig verið
rækilega minst austan hafs og vestan og þó með ólíkum hætti. Oþarfur
virðist sá siður ýmsra íslenzkra fræðimanna, sem um íslenzk efni skrifa
á erlendum málum, að stytta og fella aftan af íslenzkum eiginnöfnum í
nefnifalli, svo sem mannanöfnum og staða, þó að það eigi ef til vill að
vera til þess að þau fari betur f augum útlendinga. Þessari reglu er
fylgt í bók þessari til hins ítrasta. Hér eru alstaðar styttingar, svo sem
Ketil Hæng, Kveldúlf, Egil, Thórólf, Sæmund, Lodmund, Vilhjálm,
Hvamm, Haukadal o. s. frv., í stað hinna réttu íslenzku nafna. Án mik-
illar fyrirhafnar ætti að vera hægt að halda íslenzku stöfunum þ og ð
í íslenzkum heitum, þó í erlendu máli sé, og engum Islendingi mundi
delta í hug að misþyrma svo stafsetningu á erlendum heitum í íslenzku
lesmáli að rita t. d. „Mynchen" fyrir „Miinchen", „Sjúmann" fyrir
„Schumann" eða „Olasgov" fyrir „Olasgow". Landkönnuðurinn og rit-
höfundurinn Vilhjálmur Stefánsson ritar jafnan nafn sitt affellingalaust,
og munu engin vandkvæði fylgja, þó að sjálfur riti hann á ensku. Yfir-
leitt ætti þá reglu upp að taka að rita jafnan íslenzk heiti í erlendu
máli stafrétt og án styttinga. Sv. S.
Kristmann Guðmundsson: DET HELLIOE FJELL, Roman, Oslo 1932
(Aschehoug 6í Co).
Efni þessarar sögu er sótt aftur á landnámsöld. Ættgöfugur Norð-
maður fer til íslands með fjölskyldu, fóstbróður sínum og öðru liði,
nemur hér land, reisir bú og gerist héraðshöfðingi. Snýst sagan síðan
um Iff hans hér á landi og þeirra manna og kvenna, sem fylgdu honum
út hingað. Er hér mikið efni, allstórbrotið og þó hugðnæmt. Tekur höf-
undurinn hér, eins og stundum áður, persónur sínar þeim tökum, að
hann skilur ekki við þær aftur fyr en útséð er um örlög þeirra, og af
aðalpersónunni sleppir hann ekki hendinni fyr en í dauðanum. Minnir
frásögnin um dauða aðalpersónunnar óþægilega mikið á dauða Halldórs
Bessasonar í „Morgni lífsins“, og manni verður á að spyrja hvort K. Ö-
sé farinn að skrifa sjálfan sig upp aftur. Það gera að vtsu flestir höf-
undar að einhverju leyti. Lýsingar sögunnar eru annars margar með
snildarbragði, en frásögnin stundum óþarflega langdregin. I sumum at-
burðum sögunnar lítur lesandinn eins og í skuggsjá hið þróttmikla líf
forfeðranna og víða hrífst hann með af fjöri því og stílþrótti, sem höf-
undurinn á svo mikið af. Sv. S.