Árbók Háskóla Íslands - 02.02.1923, Síða 115

60-64. v. SKÝRINGAR 105
mynd upphafs 34. v., bendir a. m. k. til, að þessi visa hafi
lengi verið í kvæðinu.
Hœnir, smbr. 18. v.
hlaulviðr, líklega sama og hlautteinn. í Hymiskviðu 1 er
sagt frá spá goðanna: hristu teina ok á hlaut sá: þeir stöktu
fórnarblóðinu og lásu spána í blóðdröfnunum. Ef til vill er
kjósa hlautvið = fella blótspán (sjá skýringar við 20. v.).
tveggja: burir tveggja bræðra (o: Baldurs og Haðar), eða:
burir bræðra Tveggja (óðins: synir Vilja og Véa eða Hænis
og Lóðurs). Þetta er með öllu óljóst.
vindheimr = himinn.
64. vísa.
Á efni þessarar fögru visu, sem flestir telja orta fyrir
kristin áhrif, mun síðar minst. Torskilið er hér ekki annað
en nafnið Gimlé, en um það eru mjög skiftar skoðanir.
Miillenhoff skýrði það: gimsteinaþak, o: höll þakin gimstein-
um. En nú er einmitt tekið fram, að þak salsins sé úr gulli,
og það virðist ekki vera salurinn sjálfur, heldur landið sem
hann stendur á, sem nefnt er (eins er um alla salina í 37—
38. v.). Vafasamt er lika, hvort gim kemur fyrir í merking-
unni gimsteinn, en það er oft eldsheiti. Finnur Jónsson
skýrir: eldhlé. »Navnet er symbolsk (lavet af digteren selv?)
og betegner den ny verdens vigtigste egenskab, der skiller
den fra den gamle; denne forgik ved ild, den havde intet
værn mod ild, var ikke »ildfast«. Det er derimod den nye
verden« . . . (Völuspá, 52). Við þessu mætti segja, að í hin-
um nýja heimi er ekki von á neinum Surtaloga, og engin
þörf á vörnum við eldi. Ætli skilningur Snorra sé hér ekki
réttari í aðalatriðum, þótt honum hafi verið lítill gaumur
gefinn eða talinn rangur (Finnur Jónsson, Goðafræði 140)?
Hann telur Gimlé vera á þriðja himni og nái Surtalogi ekki
svo hátt (Gylfag. k. 16). Með því einu móti, að Gimlé hafi
skýlt fyrir eldi, en ekki að það skýli fyrir þeim eldi, sem
aldrei kemur, — get ég felt mig við skýringu Finns Jóns-
sonar á nafninu.
dgggr, upprunalega dugandi, en fær snemma merkinguna
Irúr (smbr. duga e-m). Hér um góða menn, ef til vill sér-
staklega einarða og eiðvanda, samkvæmt siðferðisskoðun
kvæðisins í heild sinni.
drótt, hirð. Því sagði Miillenhofi, að þessi visa gerði þegar
14