Búfræðingurinn - 01.01.1944, Side 51

B U F R Æ Ð I N G U R I N N
49
Suðurlandi. I'etta er dönsk níaltbyggtcgund og gctur gefið mun mciri
korn- og hálmuppskeru en sexraða bygg og betra korn. Stráið er fínt og
margstofna upp af liverju korni. Iíornið er venjulega stórt og gyllt.
Þetta bygg ber sig vcl og þolir ]>vi frjósamari jarðveg en sexraða l>ygg.
Ef vel tekst ineð þurrkun á Majabyggingu, gefur það ætilegasta korn-
hálminn.
d. Nokkiir sjúkdómar.
Eins og aðrar plöntur sýkist byggið stundum af ýmsuin kvillum.
Skulu þeir nefndir hér, sem vart liefur orðið við, síðan byggrækt liófst.
Sátsveppir. Gróin eru svört sem sót, og koma gróin i ljós á þann liátt,
nð þegar l>yggið skríður, eru öxin svört á lit og full af dökku gródufti.
Til er bæði nakinn og hulinn sótsveppur. Hinn síðarnefnda er liægt að
losna yið með því að baða útsæðið úr plönlulyfi, t. d. Tillantíni eða Ger-
misan, sem eru kvikasilfurskcnnd, og liafa þau vel reynzt hér við útrým-
ingu á huldum sótsveppi. Nakinn sóts'veppur er orfiðari, og verður þar að
nota sótthreinsun með heitu vatni. Er þá kornið fyrst lagt i blcyti i
lireint vatn i !i tíma, siðan er kornið tekið upp úr og látið síga úr því í 10
tíma. Eoks er sekkjunum dýft í 20 sinnum á 5 mínútum. Fyrir bj’gg
má heita vatnið vera.50—51’. Þó að erlent útsæði liafi verið áberandi
með sótsVeppum, hafa þeir ekki gert vart við sig árið eftir, og er ]>essi
kvilli ekki hættulegur hér, nema fengið sé að erlont útsæði.
lil/iisveppir liafa þrívegis gert vart við sig á byggi á Sámsstöðum.
Ryðblettirnir eru iitlir, fyrst gullcitir, en siðar verða þeir dökkir og
óreglulega dreifðir uin bliiðin. Kemur þetta einkum i köldum sumrum
(’35, ’i)7 og ’40). Til að sporna við þessum kvilla er cinkum ráðlegt
að sá snemma. Siðsáið iiygg verður fremur fyrir barðinu á ryðsveppn-
um en það, scm fyrst er sáð.
Að öðru leyti og nákvæmar má fá upplýsingar um sjúkdóma á byggi
í ritinu „Plöntusjúkdómar og varnir gegn þeim“ — eftir Ingólf Davíðs-
son magister.
2. Hafrar.
n. Helztn einkcnni.
I'cir eru frábrugðnir Jiinum 3 korntegundunum í þvi, að smáöxin
sitja á þuntgreinum, eru ]iví puntgras. I’untgreinarnar eru liver upp al'
annarri (4—0). Punlurinn getur verið cinhliða eða alliliða og jafn á alla
vegu út frá aðalpuntstilknum. Hvert smáax cr 1-—3 blóma og með 2
hrcisturkonndum ytriögnum og svo nærögnum næst blóminu. Hvert blóm
þroskar 1 korn, og eru þvi 1—3 lcorn í liverju smáaxi. Þau hafranfbrigði,
sem hafa 3 blóma smáöx, skila venjulcga 1 stóru korni (yzta korninu),
1 meðalstóru og 1 litlu korni (miðkorni). Xæragnirnar eru fastar á korn-
inu og umlykja kjarnann, en þó ekki samvaxnar lionum eins og á hyggi.
Þá fylgja næragnir korninu, eftir að þvi hefur verið náð frá hálm-
inum (þresking). Eftir lit næragnanna er grcint milli gulra eða hvitra
liafra, hafra, sem eru gráir, og þeirra, sem bafa svartar eða brúnar nær-
agnir (liýði).
4