Búfræðingurinn - 01.01.1944, Side 78

7B_________________fí Ú F li Æ Ð I N G TJ R I N N________________
korni, sem ætlað er til útsæðis. Af þessu sýnishorni eru valin
4 x 100 korn og sett til spirunar í kassa með þvölum sandi. Korn-
unum er raðað Jmnnig, að þau snerti ekki hvert annað, og á af-
markaða reiti fyrir hvcr 100 korn. Yfir kornin er svo ]>akið með
rúml. 1 cm þykku sandlagi. Spírunarkassinn er svo scttur í lilýtt
herbergi eða fjós við 14 18 C° hita. -—- Efir 6—12 daga á alll
Jifandi korn að vera spírað, eru nú spírurnar taldar á hverjum
100 korna reit. Meðaltal allra reita á að sýna, hve mörg korn
spíra af hveíjuin 100, og er það grómagn kornsins. Gott korn á að
gróa með 90—100%, en vel má nota útsæði, sem aðeins grær með
(iO—80%, þó að það sé verra, og nota verður ])á meira útsæði en
þegar grómagn er hærra.
Geymsla kornsins frá hausti til vors er oft vandnverk, eí'
það er hrátt og ekki nægilega þurrt. Vatnsmagn jiess má vera
14—15%, og er tiltölulega auðvel að geyma slíka vöru í hingj-
um, en betra er að hreyfa útsæðiskorn, þó að ]iað sé vel þurrt,
en láta það vcra óhreyft í pokuni langan tíma.
S. Tilhögun kornyrkju, —• sáðskipti.
Þar sem kornyrkja er vifi höfð, þarf að haga rækluninni á aiman
hátt en Við grasrækt eina saman. hað ]>arf að skipta um land fyrir
kornið öðru liverju, því að ]>að þolir ckki að spretta á sama blettinuin
ár frá ári, en þarf að ræktast í skiptum við aðrar nytjajurtir. I akur-
yrkjulöndum cr þessu þannig farið. Þar hefur ávallt verið viðhaft eitt-
hvert sáðskipti, þótt í fyrstu væri mjög einfalt. Hefur það tckifi mikl-
um breytingpm, frá því er sögur fara fyrst af kornyrkju.
Elzta tilliögun á notum akurlendis á Norðurlöndum er kornskipli-
ricktin (alsædsbruget), þar sem bygg og rúgur voru ræktuö til skiptis i
landinu, unz það varð ckki fært fyrir illgresi, og svo landið látið gróti
með þeim gróðri, sem kom i það i nokkur ár. Svo Iiófst sama uml'crðin
aftur. Noltkur liót var það, þegar ]>rí—fjárskipta ræktin var tekin upp,
þar lil er bygg og rúgur voru ræktuð til skiptis og landið svo sett í tröð,
(hrak) landið plægt og herfað eitt sumar og þannig reynt aö hreinsa jarð-
veginn, áður en korn kom þar aftur, venjulega vetrar- cða vorrúgur.
Síðar verður víða á Norðurlöndum sú breyting á sáðskiptinu, að rækl-
unarlandinu, er var skipt í 11—li skipti (kobbelbrug), þar sem livert
skipti var ræktað með kornlcgundum í 5—7 ár, hverri eftir aðra, og
síðan látið vaxa grasi jafnmörg ár, áður cn korn kom þar aftur. Um
1750 lók þcssi ræktunartilhögun nokkrum breytingum, því að þá taka
mcnn að nota smárategundir, ræktargrastegundir og ertur inn i sáð-
skipið, ásamt því að leggja vissan hluta af akurlendinu í eins árs endur-
tekna jarðviniislu, — hvíla það 1 sumar og hreinsa úr landinu illgrcsi
(brak).
Fullkomnari aðferð við sáðskipti kemur þó ekki til sögunnar fyrr cn
uni og eftir 1800, er farið er að rækta kartöflur og rófur — og þcfcsar