Búfræðingurinn - 01.01.1944, Qupperneq 86

84
B Ú F I! Æ Ð I N (i U R I N N
Austurlandi. Skilyrðin á Vesturlandi eru sjálfsagt ekki held-
ur hagstæð, og líklega verst, eftir því sem orðið hefur með
byggþroskun. En sums staðar á Norðurlandi mundi grasfræ-
rælct verða vel frainkvæmanleg, einkum í Suður-Þingeyjar-
svslu og Eyjafjarðarsýlu. Frá Akureyri hefur verið rannsakað
fræ nokkurra frætegunda og reynzt með því bezta, sem þrosk-
azt hefur Ixér á landi. Gera má ráð fyrir, að oft sé verðurfar
hagstætt í veðursælustu sveilum Norðurlands vegna þurr-
viðra og víða hentugs jarðvegar, en við frærækt er þurrviðri
nauðsynlegt, einkum frá jxví að hver tegund hefur skriðið, —-
]x. e. selt punt, —■ og ]xar til er fræið hefur náð l'ullum þroska.
Og liagkvæmt er að fá þurrt veður, meðan á visun, eflirþrosk-
un og þurrkun fræstangarinnar stendur. En venjulega eru
2—3 vikur frá fræskurði, þar til er fræslöngin er hirðandi xxg
hæf lil þreskingár. Tilraunir í grasfrærækt liafa aðeins farið
fram hér á Suðurlandi, og er því ekki hægt að segja með
neinni vissu, hvernig aðrir landshlutar væru fallnir til gras-
fræræktar.
Það, sem mestu máli skiptir, Iivað veðráttuna snertir, er
að sumurin í heild séu ekki mjög votviðrasöm. Þó geta sum
sumur verið góð fyrir fræþroskun, þó að heildariirlcomu-
magn sé mikið, ef úrkoman fellur ekki á óhentugum tíma.
á'otviðrasöm vor og hlý með sólríku suiuri <xg þurrum upp-
skerutíma eru alltaf góð fræár, cn Jxannig viðrar ekki alltaf á
Suðurlandi. Hilt er tíðara, að síðuslu 3 sumarmánuðirnir scu
helzl til úrkomusamir. Mikil rigning fyrri hlutann í jiilí er
venjulega mjög öhagstæð frærækt, vegna þess að á þessum
íima frjóvgast flestar grasl'rætegundir. Aftur á móti er þurr-
viðri á þessum tíma hezta veðurlagið, því að þá verður frjóvg-
unin auðveldari. í rigningu og hægu veðri verður frjövgunin
oft öfullkomin, ]xví að frjóduftið, sem á að berast með vind-
inum á fræni í hverju smáaxi, nær ekki lakmarki sinu, en
rignir niður án ]xess að verða að gagni. Verður því l'rjóvgun
ofi misjöfn, ef veðrið er ekki hagstætt, þegar frjóknappar
grasanna eru fullþroskaðir. Getur frætekjan farið allmikið
eftir ]xví, hvað frjóvgunin lekst vel. Flest grösin eru aðfrævar
jurtir, þ. e. að lxlómið frjóvgast af frjódufti nálægra plantna,
en ekki al' frjódufti sama blóms, scm frævan er i. Til þess að
frjóvgun eigi sér stað, þurfa axagnirnar að opnast og frævan
að koma í ljós, þannig að liún geli náð frjóduftinu, þegar það