Búfræðingurinn - 01.01.1944, Síða 88

86
B U F B Æ Ð I X G U R T N N
Við veöráttuna er erfitt að ráða og ekki unnt að breyta
lienni, en þó má mæta erfiðleikum þeim, sein hún veldur við
l'rærækt, með ýmsum aðgerðum, l. d. með áburði á réttum
tíma, skjóli, tíðri raðhreinsun á vorin, góðum uppskeruað-
ferðuni og ])urrkun fræstangarinnar á hesjum og síðast auka-
þurrkun á fræinu eftir þreskingu. f rigningasumrum verður
frærækt oft erl'ið. l>ó að frjóvgun takist vel, fara gæði fræs-
ins, útlit, þyngd og grómagn mjög eftir ]>ví, hvernig viðrar
eftir frjóvgun, hvort fræstöngin leggsl niður eða stendur upp-
rctt. liezt verður fræið, ef stöngin leggsl ekki i legu, þvi að
fræöx sem liggja lengi niðri í blautu grasi, geta á stundum
tekið í sig myglu, og verður þá uppskeran aldrei fyrsta flokks
vara.
I>au 20 suniur, sem frærækl hefur verið framkvæmd, hafa
mörg verið óhagslæð. Frá 1923- -1943 hafa 5 sumur verið
erfið lil fræræktar. Ekki er beinlínis um það að ræða, að fræ-
ið hai'i ekki náð þroska, heldur hitt, hve erfitt hefur orðið
að ná uppskerunni, og eins hitt, að fræsetning he'fur ekki
verið góð vegna ófullkominnar frjóvgunar, og nýling hefur
orðið slæm. Hin 15 sumurin haí'a öll verið góð og sum ágæt
lil fræþroskunar og góðrar nýtingar á uppskerunni. Annars
er ]>að dálítið misjafnt, hvað tegundirnar þola vel misjafna
veðráttu, — votviðri og kulda, — og meira að segja eru stofn-
ar innan tegundanna misjafnir, hvað þetta snertir. Yfirleitt
eru þær tegundir og stofnar be/tir lil fræræktar, sem hafa
sterka fnestöng og ekki mjög háa, og skiptir allmiklu að vinna
á möti of mikilli- blaðmyndun og blaðvexti með hentugum
áburði og nægilegri raðhreinsun. Og það, sem mestu veldur
mn, hvernig frægresinu farnast, er, að hver tegund sé ræktuð
á þeiin jarðvegi, seni hæfir henni bezt til fræþroskunar; I>að
er það mál, sem er eflaust meira áríðandi hér á Islandi en í
öðrum löndum, þar sem veðrátta er betri til allrar ræktunar.
2. Jarðvegur.
Venjulega er talið erlendis (á Norðurlöndum), að liver
graslegund geli mest fræ á þeim jarðvegi, þar sem hún gefur
mest hey, en þetta er ekki sú reynsla, sem hér hefur orðið,
að minnsta kosti ekki fyrir allar tegundir, scm hægt er að
rækta fræ af hér á landi. Yfirleitt mun sandkenndur jarö-