Búfræðingurinn - 01.01.1944, Blaðsíða 89
li Ú F R Æ ÐINGURINN
87
vegnr reynast beztur fyrir fræþroskun, vegna þess að hann
er hlýrri, fræið þroskast þar fyrr og gæði þess meiri. Þrosk-
imin gengur hraðar, og reynslan lieí'ur sannað, að grómagnið
er mun hærra, því að venjan er, að því stytlri tíma sem þrosk-
unin tekur, því öruggara verður að fá fræið þurrt, vel þroskað
og með góðu grómagni. Frærannsóknir á undanförnum lt)
árum hat'a ávallt sýnt það, að bæði túnvingull og vallarsveif-
gras get'a hetra fræ af sandjörð en venjulegri leirmóajörð.
Sumarið 1942 voru gerðar tilraunir með 4 grastegundir, rækt-
aðar á Sámsstöðum og á sandjörð út á Rangárvallasandi.
Meðferð öll, hvað ræktun snertir, var eins að öðru en því, að
sandfræið var fyrr tekið, en sömu stofnar reyndir á báðum
stöðum. Árangur varð eins og eftirfarandi yfirlit sýnir:
Tugandir: Grómagn 1000 fra; vcga g .larðvegur:
Túnvingull 0,950 moldarjarðvegur
.... 83 1,250 sandjarðvegur.
Vallarsveifgras . . . . . 27 0,256 moldar jarðvegur
. .... 65 0,307 sandjarðvegur.
Hávingull .... 63 1,776 moldar jarðvegur
.... 91 2,244 sandjarðvegur.
Rýgresi .... 68 2,300 moldar jarðvegur.
.... 95 2,476 sand jarðvegur.
Það sést á ofanriluðu, að þrátt fyrir allt að 10 dögum lengri
sprettutíma á moldarjörð grær fræ þar allt að % verr en á
sandjörð, og þar að auki er sandfræið mun þyngra, þ. e. het-
ur þroskað. Þær tegundir, sem rækta ælli á sandjörð til fræ-
ræktunar eru þessar: túnvingull, vallarsveifgras, hávingull, rý-
gresi og mjúkfax. Háliðagras og hásveifgras á sennilega betur
við frjósama moldarjorð, en þó er ekki rannsakað enn, nema
auðveldara væri að framleiða fraúð á sandkenndri jörð. Þessar
2 tegundir þroskást fvrst af þessum 7 grastegundum og venju-
lega fyrstu dagana í ágúst og hafa jafnan skilað góðu fræi,
ef nýtingu heíur ekki verið ábótavant.
Þá er iindirbiíningur jnrðvegnrins, sein miklu skiptir fyrir
frægresið. A venjulegum grasnióa þarf 2—8 ára forræklun til
þess að útrýma þeim gróðri, sem var i landinu. Á Sámsstöðum
liefur í foiTæktina verið notað bvgg og hafrar lil þroskunar
og fræi sáð til fræræktar á 8. ári frá því, að landið var fvrst
brotið. Hefur þetta þó ekki alltaf að fullu nægt, þvi að ýmsar