Búfræðingurinn - 01.01.1944, Síða 97
B Ú F R Æ Ð I N G U R I N N
!);”>
reynzt misjafnlega. Túnvingull frá Nýja-Sjálandi hefur jiroskað
ágætt fræ. Sama er að segja um stofn frá Svalöv, en sænski Rex-
túnvingullinn gefur hér lítið fræ og er litt varanlegur. íslenzkir
stofnar hafa reynzt beztir. Einn þeirra, nr. 48, hefur reynzt góður
lil fræræktar og er btaðríkur til túnræktar. Fræið er fremur auð-
velt að hreinsa i venjulegri hreinsivél.
Sjúkdóma hefur lítið orðið vart á túnvingli. í rigningasumrum
her á grasdrönglum í smáöxunum (meldrojur), einkum ef hann
sprettnr í' góðu skjóli. Ryðsveppir koma stunduin á blöðin, og rýrir
það gildi hálmsins og dregur úr þroskun. A beztu stofnum túnving-
ulsins hefur þó ekki orðið vart þessa.
4. Rýgvesi.
Rýgresi vex ágætlega á leirmóajörð, en jjroskar fyrr fræ á sand-
jörð. Raðsáning er hezt til fræræktar, en breiðsáning getur einnig
gefið góða raun. útsæðismagn á ha við raðsáningu 10—12 kg, en við
dreifsáningn helmingi meira. Yenjulega fæsl ekki góð fræuppskera
nema 1 ár, — árið eftir sáðárið. Rýgresi sprettur mjog liægt fram
eftir sumri og skríður venjulega ekki fyrr en i júlibyrjun. l>roskun
verður venjulega síðast í ágúst. Kf notaður er búfjáráburður sáðárið.
þarf litið að bera á árið eftir, aðeins kalí og fosfórsýru og ]>á 100
kg af kalii og 200 kg af superfosfati á lia. Sallpétrinum má sleppa.
Uppskeran fer fram eins og uppskera annarra grastegunda. En þar
sem frægrasið fcllur mjög saman í I>indunum, er trvggast að þurrka
uppskeruna á hesjum. Fræið er auðvelt að þreskja og hreinsa mcð
venjulegum þreski- og hreinsivélum.
Rýgresið gefur oft allmikla hálmuppskeru, oft um 10 hesta af
ha, og er hálmurinn mjög lystugur fyrir kýr og annað búfé. Fræið
likist mjög fræi af hávingli og þekkist frá því á, að naflinn
liggur fast upp að fræinu, en ekki á hávingli. Fræin eru týtulaus.
um (> mm löng og grágul á lit. l'ppskera hefur mest orðið 7(i0 kg
al' ha, en ofl nokkru minni. Fræþyngdin hefur orðið 2,201 g, og er
fræið þvi fyllilega eins þungt og erlent fræ. Meðaltalsgrómagn 1!)
sýnishorna fremur lágt eða 03%, en mesta grómagn 90%. Reztu
stofnar, sem reyndir hafa verið, eru Svalövs Victoria og norskur
stofn frá Jaðri.
Engra sjúkdóma hefur orðið vart á rýgresi.
5. Válhirsveifgras.
Vegna þess, hve vöxtur þessarar tegundar er skriðull og breiðist
út með rótarskotum, er frærækt al' henni lilt framkvæmauleg nema
á sandjörð. Á moldarjörð vill blaðvöxtur verða helzt til mikill við