Búfræðingurinn - 01.01.1944, Side 135

B Ú F R Æ Ð I N G U R I N N
133
séx- grein i'yrir umhverfi dýranna, t. d. fóðri og hirðingu allri.
Hver bóndi og allir þeir, sem fást við búfjárrækt, verða því að
leggja þá vinnu á sig, sem samfara er vigtun, mælingu og
skýrsluhaldi um afurðir og fóðrun dýranna Aðeins á þann hátt
er hægt að fá vitneskju, sem liægt er að ixyggja á, um raim-
verulegt verðmæti hvers einstaklings.
Eins og síðar mun verða að vikið, liafa á undanförnum ára-
tugum starfað hér á landi nautgriparæktarfélög. Aðalstarf
þeirra hefur verið fólgið í skýrsluhaldi yfir fóðrun og nyt
kúnna. Allmikill árangur hefur þegar orðið af starfsemi þess-
axi, Jxótt meiri hefði hann getað orðið, ef fullur skilningur
hændanna á starfseminni hefði verið fyrir liendi. Út í það skal
ekki farið að sinni. En ég vil benda á það og mun í-xeða það
nánar síðar, að við höfum hér á landi rúmlega hálfa milljón
sauðfjár. 1 raun og veru er (með örfáum undantekningum
einstalua lxænda) um enga sauðfjárrækt að ræða, — ekki
rœktun í þess orðs eiginlegri merkingu. 5000—0000 bændur
taka afurðir af 500 000—600 000 ám árlega án þess að vitn,
hvað hver ær hefur skilað þeim miklum afurðum og raun-
verulega miklum arði frá ári til árs. Við höfum í landinu
75 000 hross. Svo hlálega vill nú til, að sennilega hafa hænd-
ur landsins rtldrei neinn arð af miklum hluta þessara hi'ossa,
og í sumum héruðum verða þau mönnum aðeins til skaða og
skammar. Undaneldishrossin eru sjaldnast tamin, og því vita
menn alls ekkert um raunverulegt notagildi þeirra. Þetta höf-
um við ekki leyfi til að kalla húfjárrækt, hvað þá að hér sé
um nokkrar kijnbætur að ræða.
3 Úrval eftir æti og afkvæmnm (ættbæknr).
Flestir, sem við búfjárrækt hafa fengizt, vita, að vissir eig-
inleikar dýranna gela lagzt í ættir, erfzt frá foreldrum til af-
kvæma, jafnvel í fleiri liði. Þannig er það einnig með liina
verðmælu eiginleika húfjárins, s. s. mjólkurhæfni kúnna, vaxt-
lag sauðfjárins, stærð hestanna o. s. frv. Þess skal þó getið,
að oft er um lilla kynfestu að ræða í íslenzka biifénu. Einn
höfuðþáttur kynbótanna er að festa hina verðmætu eiginleika
dýranna í búfjárkynjum.
Til þess að vita, hvernig eiginleikar dýranna ganga í ættir,
erfast, verða menn að vita og' mnna, hvernig einstaklingarnir