Tímarit Máls og menningar - 01.12.1974, Blaðsíða 100

Tímarit Máls og menningar
miðöldum voru dæmi um, að fólk reyndi að komast yfir ,,brauðið“ til þess
að nota það til varnar aðsteðjandi óhöppum. Nornirnar voru taldar snúa
messunni við. í stað guðsdýrkunar var Satan dýrkaður. Brauðið var litað,
og „vínið“ var blóð úr alifugli, hundi eða ketti, sem blótað var djöflinum
og blóðið notað af „prestinum“. Fórnardýrin áttu að vera svört. „Prestur-
inn“ var svartklæddur og stundum var nakinni norn komið fyrir á altarinu
og svört kerti tendruð umhverfis hana. Sögur gengu um, að kornabarni hafi
stundum verið fórnað og blóð þess látið drjúpa í kaleikinn. Hátindur mess-
unnar voru mök „prestsins“ við nornina á altarinu.
í augum 16. og 17. aldar manna var altarissakramentið heilagt og neyzla
þess hátindur messunnar. Með því samneyttu menn guðdómnum á yfirskil-
vitlegan hátt, bæði samkvæmt kenningum kaþólikka og Lúthers. Það varð
vart framið meira guðlast, en að misfara með það, og með því atferli kórón-
uðu nornirnar svívirðilega hegðun. Guðníðið bættist ofan á barnamorð,
mannát og villutrú. Áköll til djöfulsins komu í stað lofsöngva til guðs almátt-
ugs og mörg dæmi eru um, að nornir og seiðskrattar sneru helgustu bænum
kristinna manna upp á andskotann.
Mannát norna var sá glæpur nornanna, sem vakti mesta skelfingu og and-
styggð meðal almennings. Sprenger segir í Nornahamrinum, „að svissnesk
norn hafi viðurkennt að hafa einkum reynt að ná óskírðum börnum, og oft
tekizt það með því að láta líta svo út, að þau dæju af eðlilegum orsökum.
Síðan hafi nornirnar grafið þau upp og soðið í mauk og drukkið soðið. Af-
gangurinn var notaður sem nornamauk til smyrsla fyrir gandreiðar...“ Talið
var, að nornirnar skrifuðu samninga við djöfulinn með blóði myrtra harna
eða eigin blóði. Frásagnir sem þessar voru taldar staðreyndir, svo það er í
rauninni ekki undrunarefni hversu heiflarfullir menn voru í garð þeirra,
sem þeir töldu galdranornir. Nú á dögum hefur það gerzt, að afríkanskar
nornir hafa viðurkennt barnamorð, án þess að nokkrar sannanir hafi fengizt
fyrir vitnisburði þeirra. Flest bendir því til þess, að frásagnir af þessu tagi
séu hugarfóstur sálsjúkra persóna og hafi alltaf verið það.
Nú á dögum er það trú manna víða í Afríku, að ef uppskera bregzt, smá-
börn veslast upp, kýr geldast og varp alifugla dettur niður, þá sé það af
völdum norna. Sama skoðun var ríkjandi í upphafi nýju aldar víða um Ev-
rópu. Með aðstoð púka, sem djöfullinn fékk þeim til liðveizlu, stunduðu þær
iðju sína. Púkar þessir voru oft í líki einhverra dýra eða ókinda. Ókindur
þessar voru nefndar „familiares“. Þær voru oft mjög undarlegar í útliti,
stundum samsettar úr tveimur dýrategundum eða fleiri. Þessir djöflar áttu
226