Tímarit Máls og menningar - 01.09.1995, Síða 10

þýðingarnar sem komu síðar út í Rógmálmi og Grásilfri; Neruda, Sandburg,
Ameríka Ginsbergs, Vallejo. Uppúr þessu fer ég að lesa Suður-Ameríkumenn
og Beat skáldin. Howl er tiltölulega nýkomin út. Svo kemur þetta eiginlega
hvað af öðru.
Hvernig kom þeim saman, Hannesi og jazzskáldunum bandarísku?
Bara vel, það er margt sameiginlegt með Ginsberg og Hannesi. Báðir mælskir
menn og líkingaglaðir. Reyndar held ég að Ginsberg hafi ekki orðið fyrir
miklum áhrifum af jazzinum, ekki framan af að minnsta kosti, en miklu
fremur frá Whitman og Gamla Testamentinu. Og Suður-Ameríkumennirnir
eru ekki svo fjarri atómskáldunum, gæti vel trúað að Neruda hafi haft einhver
áhrif á Sigfus Daðason, óbeint að minnsta kosti. Þannig að mér fannst mjög
sjálfsagt að lesa allt þetta á sama tíma. En maður tekur eftir því að með
þýðingum Dags og hans eigin kvæðum er komið nýtt málfar; Reykjavíkur-
málfar. Málfar sem var mér nær. Það er viss formfesta í atómskáldunum sem
var mér fjarlæg. Jóhannes úr Kötlum var um margt nær mér heldur en
atómskáldin. í Annarlegum tungum er hann til dæmis miklu djarftækari en
þau. Annars held ég að menn átti sig ekki á því að stóra byltingin í íslenskum
skáldskap verður á 19. öldinni.
Kannski vegnaþess að hún er hefðin í okkar augum og við komumþví ekki auga
á byltinguna?
Já, það er eins og með margar byltingar. En atómskáldin eru ekki eins róttæk
og menn vilja vera láta. Með því að brjóta gegn hefðinni og lenda í allri þessari
umræðu, lenda atómskáldin í baráttu við formið og það verður svo stórt
atriði að þeir ná ekki að opna eins inn á yrkisefnin og leyfa sér meira í
málfarinu. En auðvitað ryðja þau brautina. Dagur getur leyft sér að hverfa
ff á þráhyggju þeirra með formið. Hann er götudrengurinn í íslenskri poesíu,
fyrsti götudrengurinn, ef maður lítur framhjá Vilhjálmi frá Skáholti sem var
bara allt annar hlutur, allt önnur kynslóð. Dagur já og Ari Jósefsson eru að
fara allt aðrar leiðir en Hannes Pétursson og Þorsteinn frá Hamri sem báðir
nýta sér hefðina og eru að vissu leyti afturhvarf frá atómskáldunum. Ég er
að kynnast Degi um það leyti sem Níðstöng hin meiri kemur, eða 1965. Sú
bók var mikil upplifun einsog Tómas Jónsson metsölubók ári síðar. Það var
verið að lýsa samtímanum og að sumu leyti að gefa frat í það eldra. Var að
ergja móður mína með því að þylja versjónir Dags af Davíð Stefánssyni: „Ég
elska þig, ég elska þig og drulluhjallinn, Dísa.“ Þetta fór ekki vel í þá kynslóð
sem ólst upp við Svartar fjaðrir.
8
TMM 1995:3