Skírnir - 01.04.1988, Qupperneq 157

SKÍRNIR
GUNNLAÐARSAGA
143
frumspekileg“, fremur en með systrum hennar og oftast forverum,
„frjálslyndri kvenhyggju" og „róttækri kvenhyggju" eins og Julia
Kristeva hefur skilgreint þau hugtök og Toril Moi dregið saman á
eftirfarandi hátt:7
1. Konur gera kröfu um jafnan aðgang að táknkerfum. Frjálslynd
kvenhyggja. Jafnrétti.
2. Konur hafna táknkerfum karla í nafni mismunarins. Róttœk
kvenhyggja. Upphafning þess kvenlega.
3. Konur telja tvískiptinguna í karllegt og kvenlegt frumspekilega
og hafna henni.
Sumar róttækar kvenhyggjukonur hafa hafnað skrifum Virginiu
Woolf sökum þess að hún heldur fast fram þeirri skoðun að allir
góðir rithöfundar hljóti endanlega og innst inni að vera tvíkynja
sem höfundar. Mat Toril Moi virðist sanngjarnara er hún bendir á
að Virginia hafi einfaldlega verið á undan samtíð sinni og skrifað
bækur sem komi í kjölfar frjálslyndrar og róttækrar kvenhyggju.
I íslensku menningarsamhengi mætti halda svipuðu fram um Hall-
dór Laxness og bók eins og Sölku Völku. Að svo miklu leyti sem
Gunnlaðarsaga tekur einhverja endanlega afstöðu til skiptingar-
innar í karlkyn/kvenkyn og karlmannlegt/kvenlegt má segja að
það sé meðvitað gert í anda Virginiu Woolf og tvískiptingin í karl-
kyn og kvenkyn sé álitin frumspekilegs eðlis. Þar með er gert ráð
fyrir því að mögulegt sé að ná fullkomnu jafnræði, þannig að líf-
fræðilegt kyn þjóðfélagsþegns (í þessu tilviki rithöfundar) verði
ekki lagt til grundvallar félagslegri mótun hans né látið ákvarða
takmörk þeirra möguleika sem hann á til athafna innan menningar-
heildar sinnar. Ljóst er að í þessum efnum ber að varast að rugla
saman bókmenntum og veruleika. Margir höfundar beita fyrir sig
róttækri kvenhyggju í þeirri von að geta þar með fært örlítið nær í
veruleikanum þær hugsjónir sem er svo auðvelt að fanga með
ímyndunaraflinu, á hugarflugi.
I Gunnlaðarsögu gengur þróunin frá fyrstu afstöðunni, þeirri
frjálslyndu, gegnum aðra afstöðuna, þá róttæku, til hinnar þriðju,
hugsjónarinnar, eins og rauður þráður gegnum vef sögunnar. I
upphafi hennar er sögumaður á því stigi að tala um reynslu sína í