Skírnir - 01.04.1988, Side 167

SKÍRNIR
GUNNLAÐARSAGA
153
Ef til vill búa íslenskar bókmenntir yfir varaforða sem er að-
gengilegur þeim samtímahöfundum sem vilja notfæra sér kven-
hefðina - en það hefur almennt reynst evrópskum höfundum á
tuttugustu öld ansi erfiður biti.191 elstum skáldskap íslenskum geta
þeir kannski greint og heyrt þá kvenrödd sem menn eru nú ef til vill
tilbúnir að hlýða á að nýju; kvenrödd frá 988 sem fullnægir kröfum
kvenbókmenntafræðinnar og kvenhyggjunnar með ósviknum
hljómi sínum.
Forn skáldskapur er hins vegar ekki öllum að skapi og það gleð-
ur eflaust marga að núna gefur Gunnlaóarsaga Svövu Jakobsdótt-
ur okkur einnig með vissum hætti tækifæri til að hlusta á kvenrödd
svipaða þeirri sem heyrist í Völuspá, en með ferskum og nútímaleg-
um hljómum. Þó að bókin sé nútímaskáldsaga þiggur hún innblást-
ur beint úr fornum íslenskum sögum og ljóðum - úr Hávamálum,
Völuspá og Snorra-Eddu. En rétt eins og Snorri gerði sjálfur og eins
og við er að búast í heiminum nú, þar sem greiður aðgangur er að
margvíslegum menningarheimum, beinir Svava sjónum sínum eftir
þörfum að öðrum sviðum og finnur þar efnivið sem eykur á fjöl-
breytni bókarinnar. Rétt eins og völvan bindur hún sig ekki við eitt
tímaskeið heldur lætur sögu sína reika um heima rúms og tíma að
vild sinni. Þó að Svava noti algerlega nútímalegan frásagnarhátt
grípur hún til þess varaforða sem formæður hennar í íslenskum
fornbókmenntum hafa gefið henni og notar hann á nýstárlegan og
árangursríkan hátt.
I bókinni er frásögn frá tuttugustu öld þar sem greint er frá
viðureign Dísar og móður hennar við yfirvöld í Kaupmannahöfn
og þeim óvæntu flækjum sem af henni spretta og ljúka upp nýjum
skilningi á mörgum sviðum - en kannar um leið inntak sagnarinnar
um það hvernig jötnadóttirin Gunnlöð lét skáldamjöðinn af hendi
til Oðins. En bókin heldur sig ekki við þann hluta þeirrar sögu sem
Snorri segir heldur kafar niður í söguna alla frá sjónarhóli Gunn-
laðar. Sögusviðið sem gerir þessum nútímamæðgum kleift að kom-
ast inn í goðsögulega veröld heiðninnar er umhverfi heimstrésins
mikla, Yggdrasils, sem völvan í Völuspá segir að eigi sér rætur í öll-
um níu heimum sköpunarverksins. I þeim hluta þessa sköpunar-
verks sem snýr að tuttugustu öldinni breiðir þessi forni askur úr
greinum sínum, sem þegar eru teknar að láta á sjá af menguninni,