Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2014, Side 10

9
(þar með talda Íslendinga sem bjuggu utan Winnipeg); þeir hafi orðið
aðnjótandi félagslegs hreyfanleika og þátttöku til jafns við breskættaða
Kanadamenn, ólíkt öðrum innnflytjendum, en þó getað talað sitt inn-
flytjendamál eftir hentugleikum í sínu innflytjendahverfi og sinnt sér-
íslenskum hugðarefnum í sínu einkalífi. Hann greinir stöðuna út frá sjón-
arhorni mannfræðinnar og nefnir ýmsar ástæður en telur þó vega þyngst
að Íslendingar tóku virkan þátt í uppbyggingu borgarinnar.22 Til marks
um sérstöðu Íslendinga var fastur fréttadálkur í Winnipeg-blöðunum
sem hóf göngu sína á níunda áratug nítjándu aldar. Dálkurinn flutti frétt-
ir af Íslendingum í Manitoba, en þó einkum í Winnipeg, og hét „our
Icelanders“, en svo kom dálkurinn „our Scandinavians“ sem flutti fregnir
af öðrum innfluttum Norðurlandabúum. Íslendingum var m.ö.o. gert hátt
undir höfði en ekki felldir undir danskan nýlenduhatt. Væntanlega hafa
aðgerðir sem þessar eflt sjálfstraust og sjálfsmynd íslenska þjóðarbrotsins.
Forsíðumynd Guðmundar Ingólfssonar á þessu Riti sýnir þó glögglega að
í dag er sameiginlega víkingaarfleifðin meðal þeirra opinberu tákna um
uppruna sem best varðveitast meðal íslenskra afkomenda vestan hafs.23
Um og eftir aldamótin 1900 teygðu (oft strjálar og smáar) byggðir
Íslendinga sig út frá Nýja Íslandi og Winnipeg og vestur eftir Manitoba,
áfram í gegnum Saskatchewan og Alberta að vesturströndinni, til
Washington og Bresku-Kólumbíu, en Winnipeg varð miðstöð Íslendinga
vestan hafs. Í vesturbyggðirnar, alla leið vestur að Kyrrahafsströnd, flutti
fólk frá Norður-Dakóta, Manitoba og beint af Íslandi, en svo var fjöldinn
allur sem settist að í borgum og bæjum en ekki í séríslenskum byggðarlög-
um. og Nýja Ísland gekk í gegnum sitt fyrsta endurreisnartímabil; upp úr
1880 fækkaði íbúum í Nýja Íslandi úr um 2000 í um 200 en viðsnúningur
hófst árið 1883 og 1893 voru íbúar orðnir 1557 og fór ört fjölgandi, enda
fóru margir landnemar frá hálf- og jafnvel fullbyggðum húsum og ruddum
spildum sem þeir gátu ekki komið í verð og það gerði nýjum innflytjendum
22 John S. Matthiasson, „Adaptation to an Ethnic Structure: The Urban Icelandic
Canadians of Winnipeg“, The Anthropology of Iceland, Iowa City: The University
of Iowa, 1989, bls. 157–175.
23 Jonathan Edwards segir síðasta stig ræktar við upprunann vera táknrænan vitnisburð
sem getur haldist lengur en þættir sem opinberuðu uppruna fyrri kynslóða mjög
sýnilega og gat reynst þeim fjötur um fót við að komast áfram í nýja samfélaginu.
Þetta á sérstaklega við um innflytjendur því meðal þeirra er veraldleg velgengni
einmitt helsta staðfestingin á því að sársaukinn, erfiðleikarnir og hætturnar sem
fylgdu því að flytjast milli landa hafi borgað sig. Sjá Language and Identity: Key Topics
in Sociolinguistics, New York: Cambridge University Press, 2009, bls. 160.
ÍMYNDIR, SJÁLFSMYNDIR, ÞVERMENNINGARLEG YFIRFæRSLA