Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2014, Side 42

41
Íslendingar að í Brasilíu á tímabilinu 1863–1873. Hvað varð um stóra hóp-
inn sem beið eftir skipi til að sigla til Brasilíu skal ósagt látið hér en líklegt
er að hluti hans hafi endað í Kanada eða Bandaríkjunum enda má segja að
Brasilíuferðirnar hafi verið undanfari Vesturferða Íslendinga sem hófust í
kringum þann tíma er íslenski hópurinn fór til Brasilíu. Ekki er ólíklegt að
margir hafi kosið að fara frekar til Kanada þar sem það var bæði ódýrari og
styttra en að fara til Brasilíu.
Íslensk arfleifð í brasilísku samfélagi
Á því tímabili sem Íslendingarnir settust að í Brasilíu höfðu búferlaflutn-
ingar frá Evrópu til Brasilíu ekki náð hámarki sínu. Í raun og veru hafði
innflutningur fólks frá Evrópu til Brasilíu farið hægt af stað í upphafi 19.
aldar af ýmsum ástæðum og fjöldaflutningar þangað hófust ekki fyrr en um
1880.34 Um það leyti sem Brasilía hlaut sjálfstæði frá Portúgölum árið 1822
voru aðeins um 30% af 4 milljónum íbúa landsins af evrópskum uppruna.35
Pedro I, keisari Brasilíu á þeim tíma, lagði áherslu á að fjölga íbúum lands-
ins af evrópskum uppruna en hann taldi að með því móti gæti landið staðið
jafnfætis öðrum vestrænum ríkjum og að aukin Evrópuvæðing landsins yrði
til heilla.36 Jeffrey Lesser segir að með sjálfstæði Brasilíu hafi þjóðernisleg
sjálfsmynd fengið nýja þýðingu þar sem ætlast var til að allir innflytjendur
legðu sitt af mörkum til að skapa sterkt samfélag en þó hafi verið stutt í
hugmyndafræði stigveldis og kynþáttahyggju þar sem hvítir Evrópubúar
trónuðu á toppnum.37 Til Brasilíu voru fluttir fleiri afrískir þrælar en til
nokkurs annars lands en þar var þrælahald ekki afnumið fyrr en árið 1888.38
Fræðimenn hafa fjallað um hvernig Evrópuvæðing og „hvíttun“ Brasilíu á
þessum tíma hafi mótað og styrkt hugmyndir Brasilíubúa um kynþætti.39
Þessi áhersla samræmist hugmyndum fræðikonunnar Söndru Ponzanesi
34 Eduardo J. Mígez, „Introduction. Foreign Mass Migration to Latin America in the
Nineteenth and Twentieth Centuries – An overview“, Mass Migration to Modern
Latin America, ritstj. Samuel L. Baily og Eduardo J. Mígez, Wilmington: Scholarly
Resource, 2003, bls. xiii–xxv, hér bls. xiii.
35 Jeffrey Lesser, Immigration, Ethnicity, and Nationality in Brazil, bls. 22 og 25.
36 Sama rit, bls. 27.
37 Sama rit, bls. 11.
38 Leslie B. Rout, „Race and Slavery in Brazil“, The Wilson Quarterly 1:1 (1976), bls.
73–89, hér bls. 76 og 88.
39 Sjá t.d. Jeffrey Lesser, Immigration, Ethnicity, and Nationality in Brazil; Thomas
Skidmore, Brazil. Five Centuries of Change, 2. útg., New York: oxford University
Press, 2010.
„VIð VILJUM BARA VITA HVAðAN VIð ERUM oG HVER VIð ERUM“