Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2014, Page 199

198
mikilvægt fyrir hinsegin fólk að koma saman og ræða um hugmyndafræði.
Þrátt fyrir breytingar og bætta stöðu virðist talsverður meirihluti þess enn
finna fyrir fordómum eða jaðarsetingu. Nýleg könnun sem gerð var á
vegum Samtakanna ’78 sýndi að a.m.k. 80% svarenda sögðust hafa fundið
fyrir fordómum eða jaðarsetningu, þar af 70% á síðustu þremur árum.19
Mikilvægt er að skoða valdakerfin sem styðja við þennan veruleika og átta
sig á því að hinsegin fólk skapar ekki ný hugtök eða orð til að aðgreina sig
aðgreiningarinnar vegna, heldur á það í ákveðnum samræðum við samfé-
lagið sem eru í stöðugri þróun. Til þess að skilja þessar samræður í heild
sinni þarf að horfa á túlkunarforræði og skilgreiningarvald meirihlutans og
skoða hver hefur raunverulegt vald yfir orðræðunni. Hinsegin fólk getur
auðvitað átt þátt í því að halda leiknum gangandi en því fer fjarri að það
stýri leikreglunum.
Á „hinsegin hátíðinni“ hvílir sú mikilvæga en flókna áskorun að staðna
ekki, ýta stöðugt við normum og afbyggja gagnkynhneigt, sís-kynjað for-
ræði. Á sama tíma og hátíðin byggist á aðgreiningu og flokkun fólks hlýtur
hún að hafa það að lokamarkmiði að gera út af við flokkunina og leggja
þannig sjálfa sig niður. Til þess að hægt sé að halda áfram að ýta við og
ögra samfélagsviðmiðum þarf fólkið að baki henni þó að gera sér grein
fyrir gagnkynhneigðinni sem umlykur allt, átta sig á kynjanormum og leita
leiða til þess að eiga í róttækum samræðum við samfélagið um áhrif þessa
á lífsskilyrði hinsegin fólks. Þetta hlýtur að vera eitt brýnasta verkefni
hinsegin fólks, félagasamtaka og hátíða. Baráttan er ekki búin og útópían
er ekki orðin að veruleika, jafnvel þótt Judy Garland sé löngu dauð.
19 Fréttablaðið 18. febrúar 2014, bls. 4. Í könnuninni var spurt: „Hefur þú orðið fyrir
leiðinlegum atvikum [vegna kynvitundar eða kynhneigðar þinnar], t.d. spurningum
sem þú kærðir þig ekki um, athugasemdum um þig, óviðeigandi gríni, orðið vitni að
fordómafullri umræðu um hinsegin fólk, einelti eða annað því um líkt á núverandi
eða fyrrverandi vinnustað þínum?“ Einnig var spurt hvort fólk hefði orðið fyrir
sams konar atvikum utan vinnu. 70% svöruðu fyrri spurningunni játandi og 80%
svöruðu síðari spurningunni játandi. Könnunin var send út á póstlista Samtakanna
’78 í janúar og febrúar 2014 og vakin athygli á henni á heimasíðu og Facebook-síðu
samtakanna sem og á vefmiðlum ýmissa annarra hópa og samtaka hinsegin fólks á
Íslandi. Alls svöruðu 437 manns könnunni. Þar af voru 72% samkynhneigð, 18%
tvíkynhneigð og 10% með aðra kynhneigð. 10% svarenda skilgreindu sig sem
trans* og/eða með óhefðbundna kynvitund.
íRis ELLEnBERGER oG svAndís AnnA siGuRðARdóttiR