Tímarit Máls og menningar - 01.02.2009, Blaðsíða 52
L i s a H o p k i n s
52 TMM 2009 · 1
Ef lesendur Hallgríms skyldu velkjast í vafa um þýðingu dagsetningar-
innar/klukkutímans 1601, sem álitið er líklegasta útgáfuár Hamlets
samkvæmt Arden 2-útgáfunni, hnykkir hann á þessu atriði skömmu
síðar þegar hetja hans, Hlynur Björn, segir: „Ég óla úrið á mig, hlekkja
mig við tímann, snúning jarðar, sólina og allt það sýstem, 16:16“ (12).
1616 var árið sem Galíleo dró til baka sólmiðjukenningu sína vegna
þrýstings frá kirkjunni og áhuginn á sólkerfinu birtist aftur í því þegar
Hlynur kvartar yfir að móðir hans hafi sett of mikið af Seríosi á diskinn:
„Rétt magn er 365 hringir“ (12). (Í ensku þýðingunni er bókin líka 365
síður).
Til að leggja enn frekari áherslu á kroníkuþáttinn heldur Hlynur
síðan áfram:
1637. Já. Það er einsog ég sé með ártal á hendinni. Hver dagur er mannkynssaga.
Krissi fæddur á miðnætti, Rómaveldi deyr út í villtu eftirpartýi og svo víking-
arnir mættir í morgunsárið, byrjaðir að nauðga uppúr níu. Hádegisfréttir lesnar
uppúr handritum, „stórbruni varð á Bergþórshvoli í nótt“ og svo lagt sig eftir
matinn, slen, plágur, harðindi, svo vaknað kl. 1504 við meitilshöggin í þessum
Michelangelo. Endurreisn. Shakespeare að semja á fullu, á að skila korter yfir
fjögur. (12)
Þá er skáldsagan alls ekki ónæm fyrir þeirri þýðingu sem hinn sérís-
lenski þáttur, íslenskar fornsögur, hefur í þessari kroníku því að hinn
ríki og hægláti mágur Hlyns heitir Magnús sem kann að vísa til mikil-
vægrar persónu í Heimskringlu Snorra Sturlusonar: „Magnús konungur
góði … var … allmjög harmdauði allri alþýðu“ og vinur hans Einar
þambarskelfir „lýkur svo málinu að betra þótti honum að fylgja Magn-
úsi konungi dauðum en hverjum annarra konunga lifanda“ (625–6). En
þrátt fyrir hið skrýtna ártal 1615 hefur Hallgrímur mun meiri áhuga á
Shakespeare, kannski ekki síst vegna þess að hjá Saxa hinum málspaka
skarast Shakespeare og Íslendingasögurnar. Mats Malm bendir á að:
Sú norræna sögulega heimild sem var aðgengilegust fyrir lærða Evrópumenn
var Gesta Danorum sem Saxo Grammaticus ritaði á öndverðri 13. öld … Ritið
Gesta Danorum var fyrst gefið út í París árið 1514 og þýtt á dönsku árið 1575.
(101)
Sem kunnugt er var Saxi helsta heimild Hamletsögunnar og Hlynur
Björn stígur einmitt galvaskur fram sem íslenskur Hamlet.
Ekki kemur á óvart að ein helsta hliðstæðan við Hamlet í sögunni
skuli tengjast föður Hlyns. Snemma í frásögninni hringir vinur Hlyns,
Þröstur, og segist hafa séð föður Hlyns í Kastalanum kvöldið áður (13–
TMM_1_2009.indd 52 2/11/09 11:27:28 AM