Úrval - 01.04.1947, Page 60

Einn mesti óvinur jarð-
ræktarinnar er —
Kartöflubja
an.
Grein úr „Chambers’s Journal",
eftir John Wilton.
/^OLORADOBJALLAN —
Doryphora decemlineata —
hefir eyðilagt kartöfluuppskeru
í flestum löndum heims, en
hingað til hefir hún ekki náð
neinni útbreiðslu í Bretlandi,
enda þótt hún hafi borizt þang-
að einu sinni eða tvisvar.
Það einkennilega er, að þetta
skordýr, sem er orðið svona
þekkt og menn óttast svo mjög,
hefði getað orðið eins og hver
önnur meinlaus bjalla með
löngu latnesku nafni, sem sýnd
væri í skordýrasöfnum náttúru-
gripasafnanna — ef landnemar
Ameríku hefðu ekki fært land-
nám sitt vestur til Klettafjall-
anna fyrir nálega hundrað ár-
um.
Landnemamir höfðu kartöfl-
ur meðferðis, og þegar kartöflu-
garðarnir fóru að teygja sig
upp eftir fjallshlíðunum í Colo-
radofylki, byrjaði aðgangurinn.
Doryphora decemlineata —
lítil, hnöttótt, gulsvört bjalla —
átti heimkynni sitt þarna í hlíð-
unum. Þessi litla bjalla og lirf-
ur hennar lifðu á blöðum villi-
jurta af kartöfluættinni, sem
spretta á þessum slóðmn. Bjöll-
urnar lifðu þama og dóu, án
þess að neitt tjón hlytist af.
Árið 1824 varð vísindamönn-
um kunnugt um þessa bjöllu, og
eins og venja er, hafði finnand-
inn rétt til að skíra hana, og
hann nefndi hana decemlineata
— tíu ráka — af því að fimm
svartar rákir voru á hvorum
væng.
Nýtt skordýr hafði bætzt við
hið mikla og sívaxandi safn
þekktra skordýra: Hér virtist
ekkert vera um að vera, er
vekja myndi athygli almenn-
ings.
En koma landnemanna ger-
breytti öllu. Enn einu sinni
hafði hinn siðmenntaði maður
truflað jafnvægið í náttúrunni.