Viðar - 01.01.1937, Blaðsíða 13

Viðar]
VÍSINDI OG HAMINGJA
11
sínum um eigin tortímingu. Þetta á sérstaklega við um
barnafólk. Hinir ríku óttast, að bolshevíkarnir sölsi undir
sig innstæður þeirra, hinir fátæku óttast atvinnumissi eða
heilsutjón. Allir eru á æðisgenginni leit eftir „öryggi“, og
allir telja það fengið með því að undiroka keppinauta og
óvini. Það er þegar felmtri slær á fólk, að grimmdin breið-
ist út og verður hættulegust. Afturhaldsmenn um gjör-
vallan heim ala á óttanum: í Englandi gagnvart bolshe-
víkum, í Frakklandi gagnvart Þjóðverjum og í Þýzka-
landi gagnvart Frökkum. Og eini árangurinn af boðskap
þeirra er sá, að þeir stuðla að því að auka hættuna, sem
þeir vilja varast.
Það verður því að vera aðalhlutverk hins vísindalega
siðbætanda, að útrýma óttanum. Þetta verður gert með
tvennu móti: með því að auka öryggið og með því að
rækta hugrekki. Ég á hér við ótta sem óskynsamlega á-
stríðu, en ekki um skynsamlega fyrirhyggju gagnvart
hugsanlegu óláni. Þegar kviknar í leikhúsi sér rólega hugs-
andi maður engu síður slysið, sem hlotizt getur, en hinn
felmtursfulli, en hann beitir aðgerðum, sem líklegar eru
til þess að draga úr slysum, þar sem hinn felmtursfulli er
eins vís til þess að auka þau. Evrópumenn hafa verið síðan
1914 eins og gestir í brennandi leikhúsi. Það, sem þarfn-
ast, eru rólegar og styrkar leiðbeiningar um það, hvernig
eigi að forða sér án þess að hver troði annan undir á
brottgöngunni. Viktoríutímabilið, þrátt fyrir fordild
sína, var framfaraöld, af því að menn stjórnuðust þá
fremur af von en ó'tta. Ef við eigum að hugsa til fram-
fara framar, verðum við aftur að láta stjórnast af von.
Allt það, sem eykur almennt öryggi, er líklegt til þess
að draga úr grimmdinni. Þetta á við um það, að koma í
veg fyrir styrjaldir, hvort sem það er gert með aðstoð
Þjóðabandalagsins eða á annan hátt, betri heilsu
sakir framfara í lækningum, heilsufræði og hreinlæti og
það á við um allar aðrar aðgerðir, sem draga úr þeim
geig, sem leynist í hugardjúpum mannkynsins, þeim geig,