Viðar - 01.01.1937, Blaðsíða 17

Viðar]
VÍSINDI OG HAMINGJA
15
kvæmt tjón, kröftum, sem við þess vegna köllum illa. Það
eru sennilega engin takmörk fyrir því, sem vísindin geta
unnið til jákvæðra umbóta. Heilsa manna hefir þegar ver-
ið stórum bætt. Þrátt fyrir sorgarsón þeirra, sem sveipa
liðna tímann dýrðarljóma, erum við langlífari og þjáumst
af færri sjúkdómum en nokkur stétt eða þjóð á 18. öld. Ef
við notfærðum okkur þá þekkingu, sem við höfum þegar
yfir að ráða, aðeins örlítið betur, gætum við verið miklu
hraustari en við erum. Og uppgötvanir ókominna tíma
eru líkegar til þess að auka hreysti okkar hröðum skref-
um.
Að svo stöddu máli eru það náttúruvísindin (physical
science) sem mest áhrif hafa haft á líf vort, en í framtíð-
inni mun sálarfræðin og lífeðlisfræðin sennilega mega
sín miklu meir. Þegar okkur hefir orðið ljóst, hvernig
skapgerðin er bundin lífeðlisfræðilegum skilyrðum, verð-
um við fær um að móta hana miklu nær því horfi, sem
við óskum og skapa með því menn, sem nálgast meir
mannshugsjón okkar. Greind, listrænir hæfileikar og vel-
vild — alla þessa eiginleika má efalaust rækta og efla til
muna með aðstoð vísindanna. Það verða varla séð nokkur
takmörk fyrir því, hvað hægt væri að gera til þess að
skapa góða tilveru, ef menn aðeins notfærðu sér vísinda-
lega þekkingu á viturlegan hátt. Ég hefi á öðrum stað*)
látið í ljós ótta minn um það, að mannkynið gæti misbeitt
því valdi, sem vísindin leggja því í hendur. En nú ræði ég
þau gæði, sem menn gætu orðið aðnjótandi en ekki það
mál, hvort þeir muni heldur kjósa þessi gæði en þær
hörmungar, sem með vísindunum má vinna.
Það er sérstök afstaða gagnvart nytsemi vísindanna i'
þágu mannlífsins, sem ég hefi nokkra samúð með, þótt ég
sé henni ekki samdóma, þegar ég kryf málið til mergjar.
Það er afstaða þeirra, sem óttast allt „ónáttúrlegt“ og
óska, að menn hverfi aftur til „náttúrunnar“. Rousseau er,
*) Icarus.