Viðar - 01.01.1937, Blaðsíða 23

Viðar]
AIÞÝÐUSKÓLARNIR OG ÞJÓÐIN
21
unglingar á þessum skólum. Enginn getur fullyrt, hve
mikil áhrif skólarnir hafa haft á þessa æskumenn, á líf
þeirra í framtíðinni, á líf þjóðarinnar. Enginn getur full-
yrt, að hve miklu leyti framtíð þeirra hefir ráðizt þar.
Skólarnir hafa örlög fjölda manna á valdi'sínu. Og fram-
tíð æskunnar er framtíð þjóðarinnar.
Hafa skólarnir náð tilgangi sínum? Hafa þeir uppfyllt
allar vonir? Vitanlega er fjarstæða að ætla, að svo sé. Til
þess er reynslutíminn of stuttur og of margt á byrjunar-
stigi. Markmið skólanna hefir heldur aldrei verið svo
skýrt ákveðið, að árangurinn sé auðvelt að dæma. Neinn-
ar ákveðinnar prófkunnáttu er ekki krafizt, svo að eftir
því er ekki hægt að dæma vetrarstarfið. Þjóðin hefir ekki
lagt skólunum neinar skyldur á herðar, sem þeir verða
skilyrðislaust að inna af hendi. Skólarnir hafa verið
byggðir, til þeirra hafa verið ráðnir nokkrir kennarar, og
skólaráðsmenn hafa verið skipaðir til umsjónar. Þeir hafa
mætzt á fundum stöku sinnum, en annars stundað sinn
búskap. Skólarnir hafa verið látnir eiga sig.
Hvers krefst þjóðin þá af skólunum? Hvernig ætlast
hún til, að starfsemi þeirra sé háttað? Hún hefir gefið
þeim lög til að fara eftir. Eina skilyrðislausa kröfu gerir
hún þar til þeirra. Skólarnir verða að ná sér í nemendur.
Þeir verða að ná sér í marga nemendur, til þess að laun
starfsmanna séu sæmilega tryggð, og þeir verða að hafa
marga starfsmenn, því að starf skólanna er svo marghátt-
að. Séu skólarnir skuldugir, ef til vill stórskuldugir,
verða þeir að ná í miklu fleiri nemendur. Þeir geta
verið svo illa stæðir, að þeir verði að taka fleiri
nemendur en húsrúm leyfir, — þá verður að
þrengja að hverjum einum, það verður að hrúga
fólkinu saman. Skólarnir verða að tryggja sér að-
sókn. Það gera þeir fyrst og fremst með starfsemi sinni.
Hún verður að ganga í augu almennings. Þeir verða að
gera nemendur sína ánægða með einhverjum ráðum.
Dugi þetta ekki til, verða skólarnir að gera ei’tthvað ann-