Viðar - 01.01.1937, Blaðsíða 34
32
UNGMENNAFÉLÖGIN OG UPPELDISMÁLIN [Viðar
fyrir ungmennafélögum vakir ekkert ákveðið skipulag,
heldur maðurinn sjálfur, betri og meiri en nú er hann.
Hér er m. ö. o. um takmark alls uppeldis að ræða. Verð-
ur ekki um það deilt, að þetta- er aðalhlutverk ungmenna-
félagsskaparins. En í uppeldisstarfi sínu eiga félögin við
margvíslega erfiðleika að stríða. Koma hér veilur í aldar-
andanum til greina. Samtaka- og samvinnuhugsjónin hefir
átt miklum vinsældum að fagna að undanförnu og er
gott eitt um það að segja. En gefa verður því gaum, að
þótt framkvæmdir krefjist samtaka eru þau ekki tak-
mark, og mega menn ekki missa sjónar á einstaklings-
þroska sínum og eðli. Einstaklingshyggjan á sér sínar
björtu hliðar. Oft skerpir hún ábyrgðartilfinninguna. En
með því að leita til heildarinnar, hópsins, flýja menn oft
frá persónulegum skyldum sínum, flýja frá uppgjöri,
sjálfstæðu viðhorfi til umhverfisins. Menn gefa sig hóp-
sálinni á vald, krefjast nýs skipulags, slá um sig með
„slagorðum“, innantómum orðum, til þess að villa mönn-
um sýn um andlega örbirgð sína. Hugtök svo sem „ríki“,
„jafnaðarstefna“, „föðurland“ eru þá ekki lengur eigin-
legur tilgangur heldur áfeng lyf til þess að komast í
þokukennt algleymisástand. En er slíkur sjálfsflótti verð-
ur takmark, ræður tilviljun um afstöðu manna og verða
þeir því oft hinum fráleitustu kenningum að bráð. Þannig
hrynur uppbyggingarstarf kynslóða til grunna og ein-
valdsherrar traðka á réttindum manna.
Ein geigvænlegasta afleiðing heimsstyrjaldarinnar var,
að er menn sáu milljónirnar tortýmast, misstu menn
virðinguna fyrir verðmæti hvers einstaklings. Að sjálf-
sögðu hefir þessa gætt innan uppeldismálanna. En þess
ber mönnum að minnast, að lýðfrelsisbarátta 18. og 19.
aldarinnar byggðist á upplýsingarstarfi, er prédikaði
mönnum gildi og rétt þeirra sjálfra. Enda verður að vera
markmið uppeldisins í framtíðinni, hvort sem um skóla
er að ræða eða æskulýðsfélagsskap, að glæða með æsk-
unni félagsanda með þroska hvers einstaks að takmarki.