Viðar - 01.01.1937, Blaðsíða 52
50
EINN ÞÁTTUR MÓÐURMÁLSINS
[Viðar
nöfnum, sem nú eru fátíð en ættu að verða algeng. Ættu
þau að koma í skarð hinna óþjóðlegu. Margbreytnin
yrði þá engu minni og hættan við algjör samnefni myndi
ekki vaxa, þó að sú breyting yrði.
Ég set hér fáein, sem hafa eflzt á árunum 1855—1910.
Talan í svigunum sýnir margföldun hvers þeirra: Ásta
(14), Auður (12), Bergþóra (2), Dagbjört (2), Laufey (4),
Sigrún (10), Svafa (55), Unnur (11), Valdís (2), Þórhildur
(6). Á fyrri skránni er engin Hulda, en þeirri síðari 57.
Nafnið Ármann hefir 5-faldazt, Auðun (2), Haraldur (18),
Hjalti (2), Ingólfur (8), Karl (20), Leifur (6), Hjörtur (5),
Steingrímur (3), Sighvatur (3), Áskell (12), Valtýr (4),
Þórhallur (13), Þórir (40). Enginn Ragnar var hér 1855,
en 1910 voru þeir 191.
Fornmenn kenndu börnin sín við goð, vopn, tæki, dýr
og orrustur. Þá var öld herská. Við höfum myndað og
getum myndað fleiri nöfn á líkan hátt og kennt við jurtir
o. fl., sem fagurt er eða tilkomumikið. Svo eru t. d. Pálmi,
Rósa, Fjóla, Lilja, Sóley, Baldursbrá, Alda, Bára, Lóa,
Erla, Reynir, Hlynur o. fl. Rætur sumra þessara orða eru
að sönnu ekki norrænar, en hafa unnið sér borgararétt í
málinu fyrir löngu. En við slíkar nýheitamyndanir þarf
margs að gæta: uppruna, merkingar og framburðar. Guð-
bjartur, Sólbjört og Engilbjartur eru góð að öðru leyti en
því, að þau eru yfirlætisleg á börnum okkar, þótt fögur
séu í okkar augum. Óviðfeldið er t. d. að ljóshærð stúlka
beri nafnið Hrefna eða Kolfinna.
Ég hefi skipt nöfnunum í þrjá flokka, æskileg, þolanleg
og óþolandi. Hvaða nöfn eru í hverjum flokki, þarf ég
ekki að endurtaka.
Hin fyrstu vil ég' efla með fræðslu og leiðbeiningum, í
öðrum flokki eru mörg nöfn, sem ég vil naumast ganga í
berhögg við, en mér er engin eftirsjá að, en gegn hinum
síðustu vil ég ganga berserksgang án þess að bera á þau
lagatjóður, sem eru að verða á allmörgum athöfnum okk-
ar íslendinga.