Viðar - 01.01.1937, Blaðsíða 46
44
'EINN ÞÁTTUR MÓÐURMÁLSINS
[Viðar
landi. Af þeim rótum eru runnin nöfnin: Garibaldi,Grundt-
vig, Bruno, Hannibal, Holberg, Huxley, Björnstierne,
Ibsen, Kató, Franklín, Lúter, Napóleon, Gústaf Adólf,
Viktor Hugo, Oktavíanus Ágústus, Plató, Sókrates, Sólon,
Melankton, Sesar, Stanley, Steinbakk, Gladstone, Zwingli,
Swedenborg, Soliman o. fl. Árið 1910 voru uppi menn
með öllum þessum nöfnum á íslandi. Um þessi nöfn má
margt segja. Þau sóma sér-illa í íslenzku máli og hefir þó
vaninn breitt blæju sína yfir sum, t. d. Gústaf Adólf og
Marteinn Lúter.
Börnum er lítill greiði gerður með því að gefa þeim
stórfræg nöfn. íslenzka orðtækið „að kafna undir nafni“
hittir naglann á höfuðið. Það á vel við, er smámenni bera
stórfræg nöfn. Leitt væri, ef Sókrates, Sólon eða Franklín
litli væru svo sljóvir, að þeir væru sendir á fávitahæli
eða það kemur upp úr dúrnum, að Napóleon, Gústaf Ad-
ólf eða Garibaldi eru kjarkleysingjar. Nafnið Sóliman
báru fyrir víst tveir Tyrkjasoldánar. Furðar mig á að
slíkt nafn skuli vera til hér á landi. Ég hélt, að landar
mínir væru ekki elskir að Hund-Tyrkjum. Nafnið er
sennilega hingað komið úr 1001 nótt.
Einkennilegt er, að einn maður er í síðari skránni sagð-
ur heita Plútó. Plútó var guð dánar- og undirheima í
hinni grísku goðafræði og var fátt blítt eða bjart við þá
goðveru bundið.
Enskur fræðimaður, sem sá nafnaskrána hjá mér og
kímdi að ýmsu, hló þegar hann sá þetta nafn. Spurði
hann mig, hvort mér þætti nokkuð miður, þó að hann
skrifaði nokkur nöfn upp úr skránni í vasabók sína. Trú-
legast þykir mér, að hann hafi ætlað að minnast á þetta
í fyrirlestri um ísland.
Obeit minni á tildrinu og sundurgerðinni, sem lýsir sér
í því að láta heita nöfnum heimsfrægra útlendinga, hefi
ég ekki nógu mögnuð orð til að lýsa.
Er mér líkt farið og manninum, sem heyrði Sölva
Helgason, flakkarann alkunna, kalla sig Sjúlf, Sókrates,