Viðar - 01.01.1937, Blaðsíða 24
22
ALÞÝÐUSKÓLARNIR OG ÞJÓÐIN
[Viðar
að til að hæna að sér nemendur. Þeir verða að auglýsa,
það verður að smala. Eitt ráðið, sem fundizt hefir, er að
láta nemendur „vitna“ um skólana eitt og eitt kvöld í út-
varpinu.
Er þetta skynsamlegt? Er rétt, að þetta sé höfuðkrafan
til alþýðuskólanna? Er það mælikvarðinn á skólana, hvort
hægt sé að ná um eða yfir 100 manns á þá á hverjum
vetri? Er ef til vill 100 manna skóli betri en 50 manna, ef
öll aðstaða er jöfn? Er stærð skólanna höfuðatriðið? Nei,
það er síður en svo. Því stærri sem skólinn er, því meiri
er hættan, að hann verði lélegur. í okkar fámenna landi
er sízt ástæða til að hafa slík skólabákn, sem auka líkurn-
ar fyrir misheppnaðri skólamennsku og gera þær jafnvel
ískyggilega miklar. Stjórn mjög stórra skóla er enginn
hægðarleikur og erfitt að fá til þeirra menn, sem valdið
geta hlutverki sínu, og þótt svo takist, fá þeir ef til vill
ekki að vera í friði með starf sitt, heldur eru flæktir út í
flokkastarfsemi og pólitík. Á stóru skólunum er kynning
og gagnkvæmur skilningur nemenda og kennara minni
en í smærri skólum. Kennarar eru þar fáir, miðað við
nemendafjölda, og áhrif þeirra því minni. Flestir vita,
hvílíkur munur er að kenna t. d. 20 eða 40 manns í bekk,
munur á starfi og rnunur á árangri. Það er hætt við, að
stóru skólarnir verði lakari menntastofnanir. Er æskilegt
að keppa í þá átt?
Með því að leggja svo mikið kapp á aðsókn til skól-
anna, að borga ákveðna upphæð fyrir hvern nemanda,
tókst að komast hjá því, að skólarnir stæðu tómir. í byrj-
un var eðlilegt, að mikið kapp væri lagt á það, en þarna
má ekki vera til lengdar höfuðáherzlan. Við verðum að
eignast góða skóla, hvort sem þeir með því móti verða
stórir eða smáir. Forráðamenn þeirra mega ekki undir
neinum atvikum freistast til að veita vandræðamönnum
viðtöku, vegna þess að þeir séu 3—400 króna virði í pen-
ingum. Börn um fermingaraldur á heldur ekki að taka
í skólana, en það hefir þráfaldlega verið gert vegna þessa