Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1896, Blaðsíða 42
42
sækja kirkjufundi, þá er hann sje á yfirreiðum sín-
um. Kvaðst hann hafa kvartað yfir þessu við lög-
menn og syslumenn. En þvi sje litill gauraur gefinu,
þegar eigi sjeu skýr laga ákvæði fyrir hendi. 1589
fer Guðbrandur biskup svofeldum orðum um hið
andlega ástand landsmanna, »að guðsorð og prest-
arnir sje fyrirlitið meira en í nokkru öðru landi« ;
kennir hann þetta bæði djöflinum og holdinu, enn
fremur húsbændum og foreldrum, sem ekki að eins
eigi að gefa fólki sinu leyfi að fara til kirkju, heldur
og þrýsta mönnum til þess. Enn fremur segir hann
að það sje að kenna umvöndunarleysi valdsmanna,
»sem eigi að þrýsta mönnum með tilheyrilegu straífi
og fjesektum, að vitja kirknanna og guðs orðs, sem
þeir eigi gjöra«. Að lokum sje og prestunum um
að kenna, sem »ekki vandi um, að kirkjur sjeu ekki
sóttar, sjeu margir litt lærðir, og iðki sig heldur
ekki í guðs orði, en láti sjer nægja, að lesa ræður
úr bókinni, svo sem aðra sögu«. Árið 1601 segir
Guðbrandur að fáfróður almúgi lifi eptir munni og
maga, »hugsandi hvorki um himnaríki nje helvíti«.
Auðvitað má eigi taka þessi umrnæli Guðbrandar
fyliilega eptir orðanna hljóðun. Hann var maður
skapstór og orðhvass og áhugasamur um hvað eina,
er hann tók sjer fyrir hendur, og ekki sízt um
málefni trúarinnar. En þau sýna þó fyllilega, að
hinu andlega lífi var í mörgu ábótavant, og mönn-
um skildust eigi enn fyllilega sannindi hinnar nýju
trúar.
Bókagjörð hafði Guðbrandur mikla, eins og áður
hefur sagt verið, en iitið þótti honum þær keyptar
og lítið lesnar, nema í Vestfirðingafjórðungi. Þar
segir hann, að meira sje keypt af þeim en í nokkr-
um öðrum fjórðung landins.