Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1896, Blaðsíða 44
44
Hjer guðhrætt fl6st var fólk,
flrrt þó guös orða mjólk;
flskalag, fuglaveiði,
tjöllin og sj&var heiði,
er skráð i annáls letri:
ísland var Noreg betri.
Ætla iná að prestum mörgum hverjum hafi ekki
verið betur í þokka til siðbótarinnar en alþýðu.
Nokkrir af katólsku prestunum kusu heldur að
leggja niður embætti, en taka við hinuin nýja sið.
Hinir voru þó langt um fleiri, er hjeldu embætti
sem lúterskir prestar. En þess má sjá mörg dæmi,
að margir at' þeim voru eptir sem áður katólskir í
hug og hjarta. Við siðaskiptin var prestum heitið
því, að þeir skvldu fá að halda tekjum sínum óskert-
um. En, eins og við var að búast, varð önnur raun
á. Margar tekjur, er prestar höfðu haft í katólsk-
um sið, hurfu nú gjörsamlega, eu tiundir minnkuðu..
Þessi vonbrigði klerka ásamt þverlyndi og óvild al-
mennings og hlýjum hug til kaþólsku trúarinnar,
að minnsta kosti hjá mörgum hinum eldri prestum,.
gjörði það að verkum, að þeir lögðu minna kapp á
að flytja erindi hinnar nýju trúar, en hefði þurft og
átt að vera. Enda urðu biskupar jafnvel að skylda
presta til að kenua börnum slnum að lesa, kenna
þeim fræðin, bænir og borðsálma, og má af þvl geta
nærri, hvert kapp slikir prestar hafa lagt á að kenna
annara manna börnum. Þá var og lærdómsleysf
presta hið mesta, þó að það auðvitað lagaðist smám
saman, er skólarnir komust á fastan fót. Minnist
Guðbr. biskup I brjefi til Páls Matthíassonar biskups,
á prest einn, er svo var fákunnandi, að hann gat
ekki alraennilega leaið ræðu upp úr postillu fyrir
söfnuði sínum og kunni ekki fræðin, svo að mynd
væri á. Má geta nærri hverju prestar, þó nokkuð