Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1896, Blaðsíða 79
79
þessum verzlunar-vandræðum var það, að Guðbrand-
ur biskup íjekk verzlunarleyfi fyrir sig og Skag-
firðinga hjá konungi, þó að það verzlunarleyfi yrði að
engum notum sökum óhappa.
En það var eigi að eins Guðbrandur biskup og
Skagfirðingar, er fundu sárt til þess, hversu verzl-
unin var ill og óhagkvæm hjá þvi, &em áður hafði
verið. 1576 sendu íslendingar af alþingi kvörtun
til konungs yfir verzluninni. Segja þeir, að i höfnina
Rif hafi ekkert skip komið, siðan hón var leigð, og
í Hafnarfirði sje verzluuin svo, að landsmönnum sje
hún óbærileg, þráttfyrir það, þó aðkonungur hafi boðið,
að varan skuli vera góð og gömul kaup haldast. —
Eitt af erindum Jóns lögmanns 1592 til Danmerkur
var og það að fá leyfi rikisráðsins, að kaupmenn
mættu verzla hvar við land, sem þeir vildu, ann-
arsstaðar en í Vestmanneyjum, en þar var konungs-
verzlun, og á þeim höfnum, er konungur ljet sækja
brennistein á. En við það var eigi komandi, að slíkt
væri leyft. »Eptir þvi« (stendur i konungsbrjefinu
9. maí 1593) »það kanu að finnast landinu og þess
innbyggjurum að vera til hins mesta skaða og for-
djörfunar, að það skuli vera hverjum manni heimilt
að sigla til landsins án vorra passbrjefa, því kann
það i engan máta tillátast eða til vilja gjörast«.
Fram að 1600 höfðu Hamborgarmenn samt sem
áður mesta verzlun landsins i höndum, og þótt þeir
væru að sumu leyti yfirgangssamir, þá var þó verzlun
þeirra — og það þó sjerstakar hafnir væru þeim
leigðar — miklum mun betri, en seinna tiðkaðist,
þá er verzlunin komst algjörlega í hendur Dana.
Englendingar vildu og reyna að taka þátt i verzl-
uninni, þótt þeir hefðu eigi heimild til þess. A
enskum skipum, er fiskuðu kringum landið, komu