Andvari - 01.01.1972, Síða 70

68
JAKOB JAKOBSSON
ANDVARI
Margs varð að gæta við iþessa útreikninga. Fyrst þurfti að gera töllfræðilega
könnun áþví, 'hvort merkta síldin hefði dreifzt um allan stdfninn. Þá þurfti einn-
ig að finna hlutfallið milli þeirra sílda, sem sleppt var lifandi í sjóinn að sumarlagi
við ísland, og þeirra, er náðu 'heilu og höldnu til hrygningarstöðvanna við Noreg
hálfu ári síðar. Þetta var nauðsynlegt til að fá rétt gildi á M, þ. e. fjölda merktra
sílda í sjó á síldarmiðunum við Noreg. Augljóst er, að mikla aðgæzlu þurfti
til að finna rétt gildi á n, þ. e. fjölda merktra sílda í aflanum. Ef öllum merkjum
er ekki skilað, verður n of lágt og stofnstærðin því ofmetin. Þar sem hér var um
stálmerki að ræða, er nafseglar drógu út úr síldarmjöli verksmiðjanna, varð að
prófa rafseglana í öllum síldarverksmiðjum Noregs a. m. k. einu sinni á ári, með
því að merkja vissan íjölda dauðra sílda um horð í síldveiðiskipum eða í þróm
verksmiðjanna og kanna svo, hve mikill hluti merkjanna kæmi fram á rafseglun-
um. Þiannig mætti lengi telja, en hér skal látið staðar numið. Niðurstöðumar
eru sýndar á 1. mynd. Árin 1959, 1960 og eftir 1966 fór mjög lítill hluti síldar-
aflans í brœðslu og merkin því svo fá, sem heimtust, að ekki þótti rétt að miða
stofnstærðarútreikninga við þau.
Árgangaski'pan
Allt frá byrjun þessarar aldar hefur aldur fiska verið lesinn í árhringjum
hreisturs eða kvarna. Slíkar aldursákvarðanir leiddu í ljós, að miklar sveiflur eiga
sér oft stað, að því er varðar styrkleika árganganna. Þannig er algengt, að mis-
munur tveggja árganga í sama fiskstofni sé allt að tvítugfaldur. Þessar niður-
stöður sýndu, að unnt reyndist að skýra aflasveiflur af náttúrunnar völdum.
Fiskleysistímabil fyrri alda hafa sennilega átt rót sína að rekja til þess, að klak
hefur brugðizt ár eftir ár og engir sterkir árgangar því komizt upp til að auka
og endurnýja stofninn. Honum hefur því hrakað ár frá ári, unz ýmis skilyrði í
sjónum urðu hagstæð vexti og viðgangi fiskseiða, þannig að stexkur árgangur
gæti vaxið upp og dafnað.
Þá hafa aldursákvarðanir verið notaðar til að fylgjast með áhrifum veiðanna
á fiskstofna. Hugsurn okkur t. d., að í ár hafi veiðzt 50 þús. fiskar af árganginum
frá 1965, þ. e. sjö ára gömlum fiski, en í fyrra hafi af sama árgangi veiðzt helmingi
fleiri eða 100 þús. fiskar. Ef sóknin í stofninn hefur verið sú sama bæði árin,
gel’ur hlutfallið 50:100 til kynna, hve stór skörð hafa verið höggvin í þennan
árgang frá ári til árs,.og liggur þá beint við að álykta, að á næsta ári myndi aflinn
að óbreyttri sókn verða 25 þús. liskar. Stærð árgangsins er síðan unnt að finna
út frá þessum hlutföllum.