Andvari - 01.01.1972, Side 109

ANDVARI
ORRUSTAN VIÐ CLONTARF
107
sem einum þætti þeirrar venju, sem sagnamenn og sagnari'taxar fylgdu. Skýringa
verður að leita annars staðar, og stundum finnast þær í sögu samtímans.
LTm jólaleytið 1013 ibar Sveinn tjúguskeggur ægishjálm yfir Vesturlöndum,
sem sær deildi. Allt England leit nú á hann sem konung sinn. Sveinn hafði
unnið það, sem 'hiann ætlaði sér upþha'fléga, en var hernám Englands endan-
legt takmark hans?
Hann var herkonungur með afar mikla reynslu, og að iþví er virtist hafði elli
ekki bugað stolt hans og kraft; og metnaði hans var ekki enn fullnægt. Hann
var vissulega listamaður í hernaði, og í augum hernaðarsnillings hlýtur það að
hafa verið ljóst, að veldi hans í Englandi yrði öruggara með föstu tangaiilialdi á
írlandi, en norskir eða danskir í'búar þar höfðu oft notfært sér nálægðina til að
hertaka Jórvík, ræna Norðimbraland eða höggva strandhögg við Bristolsund.
Landvinningaáætlun, sem hann hafði smám saman gert, kynni sem bezt að hafa
innifalið ráðagerð um undirokun Irlands — ráðagerð til að vemda vesturströnd
Englands, — og Sigurður í Orkneyjum féll sérlega vel að slíkri fyrirætlun. Hann
var að heita mátti sjálfstæður í jarldæmi sínu; og jarlveldi, sem náði frá Eljalt-
landi til Dornochfjarðar og Suðureyja, var þungt á metunum, sér í lagi þegar
því fylgdi bandalag við Skotakonung. Hann var líka þaulvanur styrjöldum, og
þar sem mágur hans, Gilli jarl, sat Suðureyjar fyrir hann, var sjóleiðin til írlands
trygg. Hann hafði rænt með ströndum fram, og móðir hans var dóttir írsks
konungs.
Ef Sigtryggur úr Dyflinni var sendimaður Sveins, var lo’forð hans um yfir-
konungsstjórn skiljanleg og má jafnvel teljast raunsæ, þar sem Sigurður sá í
vændum slík laun fyrir tvísýnar aðgerðir, sem réttlættu djarfa ákvörðun. Ef
þessi skilningur er réttur, verður auk heldur næstum skiljanlegur forlagadóm-
urinn eftir ósigur hans, sá víðfeðmi ótti, sem vakti blóðsýnina á Svínafelli og
valkyrjurnar á Katanesi. Fyrir slík't hættuspil hlaut hann að bjóða út sveitum
sínum frá öllum þeim herskáu löndum, sem hann náði til, og orðrómur um fyrir-
ætlan 'hans hefði getað náð til norðurhéraða Skotlands frá Hjaltlandi til Manar
og náð til eyrna lausra manna og liðugra, hvar sem þeir höfðu vetursetu. Irskar
kronikur, sem lýsa her hans sem útlendinganna úr vesturiheimi, kunna að geyma
sannleikskjarna innan um hástemmdar ýkjur, og ef hann hefur í rauninni
stjórnað svo sundurlei'tum fylkingum, herliði, sem Ixiðið var út með fyrirheiti
um konungsríki, þá hefði getað 'fylgt ósigrinum því dýpri drungi sem vonirnar
höfðu verið bjarta.ri.
Orrustan var háð 23. apríl, svo að líklegt er, að Sigurður hafi farið frá Orkn-
eyjum snemma í marz — og ef til vill ’fyrr — til að draga saman lið og safna að
sér bandamönnum sínum á suðurleið. Ekkert greinir frá sjóferðinni, en í sög-