Andvari

Ukioqatigiit
Ataaseq assigiiaat ilaat

Andvari - 01.01.1976, Qupperneq 109

Andvari - 01.01.1976, Qupperneq 109
ANDVABI UM UPPRUNA ÍSLENDINGASAGNA OG íSLENDINGAÞÁTTA 107 glöggum og sönnum minnisheimildum um landnám og þjóðfélagsstofnun og annað frá Söguöld síðar en um aldmótin 1100. En þeim hafi verið fært að gera þá söfnun þá með vandlegri skoðun og kunn- áttu við samanburð heimildanna. Einmitt þetta afreksverk hafa þeir unn- ið. Þá er aðeins cftir að færa rök fyrir því. Þau rök eru í samtímaheimildum. En þær heimildir eru svo fáorðar, að nútíma- sagnfræðingar hafa ekki tekið eftir þeim eða skilið þær, síðan Jón forseti lézt. Höf- undur þessarar ritgerðar tók ekki eftir þeim cða skildi þær fyrr en hann naut til þess aðstoðar Jóns og Bjarnar Sigfússonar fyrrverandi háskólabókavarðar. Aðalheimildin fyrir þessu er í ís’.end- ingabók Ara og er orðuð á þessa leið: „Gissur biskup var ástsælli af öllum landsmönnum en hver maður annarra, þeirra er vér vitim hér á landi hafa verið. Af ástsæld hans og tölum þeirra Sæmund- ar með umbráði Markúss lögsögumanns var það í lög leitt, að allir menn tö!du og virðu allt fé sitt og sóru, að rétt virt væri, hvort scm var í löndum eða í lausaaur- iim, og gerðu tíund af síðan. Það eru miklar jartegnir, hve hlýðnir landsmenn voru þeim manni, er hann kom því fram, að fé allt var virt með svardögum, það er á Islandi var, og landið sjálft og tíundir af gerðar og lög á lögð, að svo skal vera, meðan ísland er byggt. . . . En hann hafði áður látið telja búendur á landi hér, og voru þá í Austfirðinga- fjórðungi sjö hundruð heil, en í Rangæ- ingafjórðungi tíu, en í Breiðfirðingafjórð- ungi níu, en í Eyfirðingafjórðungi tólf, en ótaldir voru þeir, er eigi áttu þing- fararkaupi að gegna of allt ísland.“ Frá þessu er einnig sagt í Kristnisögu, en minna og færri orðum, og enn í Idungur- \'öku, og eru þar lítilsháttar viðbætur: „Þessir menn voru samtíða Gissuri bisk- upi: Sæmundur prestur í Odda, er bæði var forvitri og lærður allra manna bezt, annar Markús Skeggjason lögsögumaður, er var hinn mesti spekingur og skáld. Þeir báru ráð til samans og sóttu að ráði höfðingja, að það yrði lögtekið, að menn tíundaði fé sitt á hverjum misserum og allan lögvöxt fjár síns, svo sem á öSrum löndum er títt, þar er kristnir menn byggja. En með ráðleitni þeirra og for- tölum spaklegum urðu þau málalok, að menn gengu undir tíundargjaldið, og skyldi síðan skipta í fjóra staði, cinn hlut til handa biskupi, annan til kirkna, þriðja hlut skyldi hafa kennimenn, cn fjórða hlut fátækir, og hefir eigi annar slíkur grundvöllur verið auðráða og hæginda í Skálholti sem tíundargjaldið, það er til lagðist þá fyrir vinsæld og skörungskap Gissurar biskups.“ Hér er raunverulega engu við bætt það, er Ari segir, nema því, að fyrir þessu hafi verið erlendar fyrirmyndir, sem er að nokkru til skilningsauka, og að tíund- argjaldið hafi verið til auðráða og hæg- inda í Skálholti, en þar koma fram kirkju- leg sjónarmiði, sem fremur leiða afvega en til skilnings á því, sem frá er sagt. Þegar gera skal grein fyrir þessum heimildum, ber fyrst að afsaka það, hve stuttorðar þær eru og að ýmsu leyti ó- glöggar og jafnvel villandi. Þá er þess og að geta, að þær eru frá þeim tíma, sem minnstar heimildir eru um í sögu okkar, og þó frá þeim árum, sem einna mest tíðindi gerðust í þeirri sögu, Frá þessum tíma er frásögn Ara nærri því eina frá- sögnin, því að líklega er frásögn Hungur- vöku endursögn hennar með dálítið breyttum orðum til þess að láta kirkjuleg sjónarmið korna skýrar fram. En Islend- ingabók Ara er af eðlilegum ástæðum fá- orð um þessa atburði sem aðra, því að
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164

x

Andvari

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.