Andvari - 01.01.1996, Qupperneq 58

56
EINAR ÓLAFSSON
ANDVARI
það ekki rakið frekar hér. Brynjólfur var kosinn formaður fram-
kvæmdarnefndar flokksins 1960. En á þrettánda þingi flokksins 1962
myndaðist bandalag um kosningu í miðstjórn og féll þá Brynjólfur úr
miðstjórn ásamt mörgum hinna gömlu félaga.
Það er ekki ástæða til að rekja hér þá þróun sem leiddi til þess að
Alþýðubandalagið var gert að flokki og Sósíalistaflokkurinn lagður
niður árið 1968. Brynjólfur rakti þessa sögu frá sínum sjónarhóli í
samræðum okkar. Þar vék hann að hinum samfélagslegu ástæðum
þessarar þróunar. Hin samstæða öreigastétt áranna fyrir stríð var
ekki lengur til, nú var ekki aðeins komin upp fjölmenn millistétt,
sjálf verkalýðsstéttin var ekki söm og áður og var á margan hátt
sundurleitari, hugmyndafræði hinnar kapítalísku einstaklingshyggju
hafði meiri hljómgrunn og það fólk sem nú var komið til sögunnar
kunni ekki við hina miklu félagshyggju sem einkenndi flokkinn og
þær kröfur sem gerðar voru til félaganna. Það hafði engan áhuga fyr-
ir umbyltingu þjóðfélagsins, enda var hún ekki í sjónmáli.
Brynjólfur dró sig nú æ meir út úr pólitísku starfi. Hann gekk í
hinn nýja flokk en tók lítinn þátt í starfi innan hans þótt hann léði
nafn sitt neðarlega á framboðslista í kosningum. Gegn vilja sínum
var hann kosinn á flokksráðstefnu Alþýðubandalagsins haustið 1969.
í minningargrein um Brynjólf rifjaði Svavar Gestsson hana upp: „A
öðrum fundardegi kvaddi Brynjólfur sér hljóðs og ræða hans er öll-
um sem á hlýddu eftirminnileg: Hann hafði efasemdir um Alþýðu-
bandalagið. Og hver hefur það ekki? En hann komst að málefnalegri
niðurstöðu sem byggðist á rökum - rökum sem voru honum áreiðan-
lega ekki þægileg. En hann spurði aldrei um slíkt - heldur um mál-
efni og aftur málefni. Þess vegna voru honum persónuupphlaup
seinni ára í flokknum ekki að skapi. Þau rök sem Brynjólfur komst
að þá eru raunar fullgild enn í dag: íslenskir sósíalistar eiga engan
annan flokk en Alþýðubandalagið með öllum kostum þess og aug-
ljósum göllum.“
Sósíalistafélag Reykjavíkur starfaði áfram eftir að hinn nýi flokkur
var stofnaður og í ársbyrjun 1970 var þar samþykkt að félagar þess
gætu ekki verið í öðrum stjórnmálaflokkum. Brynjólfur varð nú að
velja og með þungum hug valdi hann Alþýðubandalagið. Sósíalista-
félagið átti sér enga framtíð, það koðnaði ofan í klíku sem smám
saman dó út. En Brynjólfur var ekki einangrunarsinni. Allt hans
stjórnmálastarf fólst í að fylkja alþýðunni saman.