Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.1996, Blaðsíða 9

Andvari - 01.01.1996, Blaðsíða 9
ANDVARI FRÁ RITSTJÓRA 7 seta um að synja lögum staðfestingar til að þjóðin gæti kveðið upp sinn dóm um þau. Síðast gerðist það við samþykkt EES-samningsins fyrir fáum árum eins og menn muna. Aldrei hefur til þess komið að forseti beitti þessu valdi. En það er til, eins og neyðarhemill sem allir vilja í lengstu lög komast hjá að beita. Alltaf öðru hverju rísa upp menn og lýsa því yfir að embætti forseta íslands sé óþarft pjatt, það megi leggja niður og fela öðrum formlegt hlutverk for- setans, forsætisráðherra eða forseta Alþingis. Við hverjar forsetakosningar heyrast slíkar raddir. En þær eru hjáróma og þorri landsmanna ljær þeim ekki eyra, enda um fáviskutal að ræða eins og sést af því sem fyrr var rakið. Þjóðin hefur enda sjálf fyrr og síðar látið í ljós að henni er annt um þetta embætti og hún ráðstafar því á virkan lýðræðislegan hátt, hvað sem ein- staka menn skrifa og skrafa. Að embættið er lifandi í vitund landsmanna, en ekki dautt form, hefur sannast við hvert forsetakjör. Þar hefur ævinlega verið tekin að nokkru ný stefna enda þótt hinn formlegi rammi embættisins sé óbreyttur. Fyrsti forsetinn, Sveinn Björnsson, var kosinn af Alþingi en aldrei í almennri atkvæðagreiðslu. Hann naut þó mikillar virðingar lands- manna, enda lýðveldið nýstofnað og æðsti embættismaður þess og tákn- mynd í hávegum með þjóðinni. Forsetaembættið hefur raunar ætíð notið virðingar þótt margt hafi breyst í þjóðfélaginu, aldarháttur sé nú allur ann- ar en var og sú kynslóð sem stofnaði lýðveldið horfin eða á förum. Svo mun enn verða, hvað sem líður skrifum fáeinna blaðamanna sem leitast við að vekja athygli á sjálfum sér með ósæmilegu gaspri um embættið. Sveinn Björnsson leitaðist sem ríkisstjóri og síðar forseti við að veita stjórnmálamönnum aðhald sem þeir undu illa. Hafði hann virkari stjórn- málaafskipti, að minnsta kosti opinberlega, en seinni forsetar, enda stjórn- arfar lýðveldisins í mótun. Því var það að þegar Sveinn féll frá, 1952, völdu tveir stærstu flokkar þjóðarinnar, sem þá fóru saman með ríkisstjórn, handa henni forsetaefni sem helst átti ekki að þurfa að kjósa um. Þessu hafnaði þjóðin og kaus sér reyndan stjórnmálamann í embættið, Ásgeir Ás- geirsson. Þegar hann lét af embætti 1968 hafnaði þjóðin hins vegar öðrum reyndum stjórnmálamanni til að taka við og kaus ópólitískan menningar- frömuð, Kristján Eldjárn. Áþekkri stefnu var haldið 1980, en þó enn brotið í blað með kjöri Vigdísar Finnbogadóttur, fyrstu konunnar sem var þjóð- kjörinn forseti í heiminum. Nú árið 1996 var að nýju valinn maður með mikla reynslu af vettvangi stjórnmálabaráttunnar til að gegna embætti forseta Islands. Vissulega kom það á óvart þar sem sú skoðun hefur virst nokkuð ríkjandi síðustu ár að forseti mætti helst ekki hafa blandað sér í pólitík og einatt svo að skilja að flest annað en stjórnmálareynsla skyldi prýða forsetann. En nú var sem
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.