Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.1996, Blaðsíða 98

Andvari - 01.01.1996, Blaðsíða 98
96 SVEINN SKORRI HÖSKULDSSON ANDVARI urður mat ágreining þeirra réttilega í fyrstu grein sinni er hann sagði: „Sannleikurinn er sá, að hér er miklu fremur að ræða um ágreining tveggja kynslóða en tveggja manna.“ Þetta eru orð að sönnu. í þessari ritdeilu varði aldinn rithöfundur margar göfugustu hugsjónir nítjándu aldar fyrir gagnrýni einhvers gáfaðasta og menntaðasta fulltrúa hinnar tuttugustu. Sigurður taldi að fyrirgefningunni hlytu ávallt að verða þau takmörk sett að við gætum ekki fyrirgefið öðrum það sem við myndum ekki fyrirgefa okkur sjálfum. Hann bætti við: „Og þegar fyrirgefningin er orðin almenn krafa, getur hún lfka orðið illkynjað mein.“ Sigurður snerist líka öndverður gegn einhyggju Einars og hugmyndinni um guð í syndinni og þar með hinu illa. Hann sagði: „Mér er tamast að hugsa mér guð sem unga hetju, sem berst blóðugur og vígamóður, en ljómandi af von og þrótti, við dreka hins illa. Hann er ljósgeislinn, sem klýfur myrkrin, en megnar ekki að útrýma þeim.“ Einar varði viðhorf sín af ótrúlegri andlegri vígfimi svo aldurhniginn sem hann var. Um afstöðu sína til einhyggju og tvíhyggju sagði hann: Annaðhvort verðum vér að vera einveldismenn eða tvíveldismenn í hugmyndum vor- um um tilveruna. Annaðhvort verðum vér að ætla, að frumaflið, það vitsmunaafl, sem drotnar í tilverunni, sé eitt - það vitsmunaafl, sem vér nefnum guð - eða að frumöflin séu tvö, annað gott og hitt ilt, og að eðli þeirra sé svo háttað, að þau geti aldrei runnið saman, en hljóti að heyja stöðuga og eilífa baráttu hvort við annað. Eg er einveldismaður í þessum skilningi. Eg get ekki með nokkuru móti hugsað mér tilveruna annan veg en sem eining, heild. Eg held, að sú þrá mannsandans, að það góða vinni sigur, sé ekki gripin úr lausu lofti, heldur eigi hún rætur í því allra- dýpsta í tilveru vorri. En það er bersýnilegt, að séu frumöflin tvö, þá getum vér enga trygging haft þess, að annað þeirra verði nokkru sinni máttugra en hitt. Mér finst líka, að alt, sem vér vitum um mannlífið, bendi í þessa átt. Vér finnum aldrei það illa „hreinræktað", einangrað frá öllu góðu. Ekki varði hann síður fyrirgefningarkröfu sína, taldi hana grundvallar siða- skoðun kristinnar trúar og sagði m. a.: Pað uppeldi, sem stefnir burt frá frelsinu, skilningnum, mannúðinni, fyrirgefningar- hugsjóninni, hefir öld fram af öld verið mannkynsins mesta bölvun. Hámarkið af ár- angri þess fengu menn í veraldarófriðnum mikla. Þó að ómögulegt sé að segja að annar bæri sigurorð af hinum í þessari deilu má með miklum rétti halda því fram að með henni lyki óskoruðu andlegu veldi Einars H. Kvarans á íslandi. Brátt tók annar höfundur að hringja þeirri íslandsklukku sem allir lögðu eyru við. Við tóku aðrar kyn- slóðir með önnur lífsviðhorf og annað gildismat. Hafði hann þá til einskis lifað, til einskis knúð klukku sína, til einskis samið skáldskap til hjálpar mönnunum, til lækningar meinanna, til varnar því sem hann taldi hið góða, fagra og sanna?
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.