Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.1996, Blaðsíða 154

Andvari - 01.01.1996, Blaðsíða 154
152 EIRÍKUR GUÐMUNDSSON ANDVARI gerir að tengiliði sínum við dauðann. Hreinritunin kallar á upprifjun hans á fyrstu mánuðunum eftir slysið á sama tíma og hann bókfærir nýrri upplif- anir. Hver dagsetning vísar þannig í senn til nútíðar og fortíðar og formið minnir því óneitanlega á skáldsögu franska nýsöguhöfundarins Michels Bu- tor, L’emploi du temps, frá árinu 1957. Textinn verður öðrum þræði orð- ræða um orðræðu þar sem gjá myndast á milli tveggja sjálfa líkt og í pers- ónulegum frásögnum af atburðum sem varpa nýju ljósi á lífið, hvort sem um er að ræða eldraun eða trúarreynslu. Jónas sér heiminn upp á nýtt; finnst jafnvel sem einhver annar hafi skrifað gömlu dagbókina, hugsanir hans þar eru „mállausir skuggar“ sem skjótast um í höfðinu á meðan nútíð- in einkennist af fullvissu: „Ég hef greinilega ekki séð hlutina í réttu ljósi. Og sumt hefði ég átt að skrásetja mun betur og ítarlegar“ (15). Hann kem- ur stöðugt auga á tengsl milli nýrri og eldri reynslu. Lífið verður merkingu þrungið; léttvæg atvik og hversdagslegar sýnir verða að forboðum sem tengjast örlögum með undarlegum hætti. Án dagbókarinnar ratar söguhetj- an ekki um eigið líf: „Með dagbókinni hef ég fetað mig milli forboðanna góðu og illu sem varða líf mitt líkt og leiðarsteinar; og ég verð að fylgja þeim, það er ekki um aðra leið að ræða“ (5). Lífið læsist í hring, eins og Jónas segir á einum stað; hringrásin verður í hans augum auðþekkjanleg á sama hátt og árstíðirnar: „Þannig er það ef maður hugsar um tímann. Um árin. Ágúst í fyrra verður ágúst í ár. Október verður október. 27. október verður 27. október“ (50). Líkt og saga Kristínar er saga Kristjáns skrifuð handan við þá línu sem liggur á milli skynsemi og brjálæðis. Vitund söguhetjunnar er fráhrindandi, óhrjáleg, jafnvel ógeðfelld. Við hljótum að streitast gegn því að samsama okkur þessum einfara sem talar um að snjórinn hylji jörðina eins og lík- klæði; finnst vorið ljótt og líkir fölgulu tunglinu við hlandblett í skítugum snjóskafli, kulnaða og deyjandi sól (sjá 108). Engu að síður er það nákvæm- lega þessi sýn á heiminn sem gerir söguna áhugaverða og gefur færi á að tefla henni gegn öðrum skáldsögum og hættuminni. Sýn hennar einkennist ekki af leik eða frelsi Dyranna þröngu - þar sem tungumálið er sérstæður heimur og inngöngu-möguleikarnir óþrjótandi þrátt fyrir þrengslin í titlin- um - heldur fullvissu sem um leið lokar henni. Einfari á valdi hugmynda um að maðurinn eigi stöðugt að íhuga sjálfsmorð - sem ýmsir heimspek- ingar, þar á meðal títtnefndur Michel Foucault, hafa orðað - fær orðið og skapar nýtt sjálf í einkalegum skrifum sem vegur á móti vanmætti hans til að tengjast umhverfi sínu. í stað þess að tjá viðteknar hugmyndir um sögu eða heim leiðir saga Kristjáns okkur inn í afkima sálarinnar; hinn „vitfirrti“ bréfberi er ekki fjarlægt viðfangsefni upplýstrar orðræðu heldur höfundur bókarinnar. Sagan ýtir þannig hinu óþægilega ekki á undan sér; brjálæðing- urinn verður í einfeldni sinni sá sem sér það sem viska annarra fær ekki
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.